Thứ Sáu, 8 tháng 1, 2010

Bài Học Từ Một Dự Án Công Nghệ Thất Bại

1. Thiếu vốn. Cách đây 2 năm, tôi có tham gia vào một dự án thương mại điện tử, lúc đó mọi thứ đã bắt đầu cách đó vài tháng. Chúng tôi có vỏn vẹn 100 triệu đồng. Nếu bạn nghĩ làm mấy trang web thì cần gì nhiều tiền, đó là một suy nghĩ sai lầm. Nếu bạn có đọc thông tin về các dự án của Aha.vn hay của Peacesoft (chodientu.vn) nói về các thành viên lúc đầu chỉ có vài chục triệu, thì tôi xin nói đó chỉ là bước đầu kiểu "chắt bóp", và thực tế họ không liệt kê những chi phí hay những khoản đóng góp phi tài chính khác liên quan. Và nếu sau này không có một angel investors hay các quỹ ventuere capital/private equity nâng đỡ thì cũng sẽ chẳng bao giờ ngóc đầu lên được.
Sau này chúng tôi có phương án tăng vốn, nhưng không ăn thua.

2. Thiếu một đội lập trình. Đây là điểm yếu kém của chúng tôi, nếu so với các start-up tượng tự. Hầu hết các venture dot com đều xuất phát từ một lập trình viên có máu khởi nghiệp, nhóm chúng tôi chỉ có đúng một người. Toàn bộ thiết kế web, chúng tôi outsource cho một công ty thiết kế web, dù giám đốc là người thân quen nhưng vẫn charge tiền như bình thường. Chúng tôi chỉ giữ một người đảm nhận nhân viên kỹ thuật, còn tập trung vào vấn để quảng bá. Tuy nhiên, team của chúng tôi gặp một vấn đề rất lớn là thiếu tính đoàn kết, hoặc tính lười biếng. Trong khi các thành viên tìm mọi cách để phát triển dự án thì một thành viên trong nhóm chỉ suốt ngày chơi Võ Lâm Truyền Kỳ. Tôi nhớ anh này suốt ngày chơi, cứ 12:00-12:30 buổi trưa là canh lượm quả (một món đồ trong game). Riêng máy tính thì lúc ngủ đều treo auto-play.

3. Trả lương cho giám đốc. Đây chẳng qua là biểu hiện của việc quản lý tài chính không hiệu quả. Nhóm cũng ít người nên phân nhau ra là giám đốc và phó giám đốc. Dự án chưa kiếm ra tiền nhưng những chi phí hàng tháng vẫn dành ra để tra lương cho giám đốc. Dễ hiểu sao 100 triệu lại hết nhanh như vậy.

4. Không triển khai các giải pháp thu lợi nhuận. Lúc đầu, dự án của chúng tôi là thương mại điện tử, giống như eBay hay Amazon, song dự định của chúng tôi là nhắm tới thị trường chuyên biệt. Chúng tôi băt đầu với một trang web về bán điện thoại di động. Chúng tôi dự định sẽ kiếm tiền từ memnbership fee của các e-store đăng kí. Song, quả thự lấy tiền không phải dễ, chúng tôi chỉ mở miễn phí để hy vọng phát triển mà không tìm các giải pháp kiếm tiền, trước mắt để trụ vững. Tôi để ý các dự án của các venture hiện tại cũng hầu như không hề đả động vấn đề này. Phần lớn chỉ chăm chăm chờ Google hay một quỹ nào đó mua lại, chẳng hạn như socbay.com của Naiscorp. Tôi nghĩ những dự án công nghệ hiện nay, nên nghiên cứu kỹ những phướng án có thể tạo doanh thu và thực thi ngay. Một cách dễ là display ads, kết hợp với một công ty chuyên quảng cao, hoặc tự mình lập công ty con này.

5. Không nghiên cứu kỹ thị trường. Chúng tôi tính ở Sài Gòn có khoảng 2000 các tiệm bán điện thoại di động, nếu họ tham gia vào dự án thì sẽ kiếm rất nhiều tiền phí. Tuy nhiên, đóng vai một nhân bán hàng đi mời các cửa hàng này lập tài khoản tôi nhận thấy, hầu hết các chủ cửa hàng đều mù vi tính, không có internet, hoặc có xài ở nhà với mục đích cá nhân. Chủ tiệm lớn thì họ có cửa hàng lớn, có website riêng, họ chỉ muốn quảng cáo chỉ không thích việc nhập dữ liệu vào một trang web khác. đa phần thích rao vặt như trên trang raovatdtdd.com, họ có thể rao một mớ điện thoại chỉ với một tin, thay vì nhập từng món. Họ thích spam các diễn đàn hơn, đặc biệt cả Sài Gòn đều chăm chăm vào trang 5giay.com nay là 5giay.vn. (Trang 5 gây này, chúng tôi cũng đặt mua, nhưng thét giá cao, rồi không bán dù có nhiều quỹ, công ty hỏi mua.) Lúc đó, và cả bây giờ, thanh toán trên mạng không phát triển. Tôi thấy ngay cả trang nganluong.vn, một loại dịch vu nhái Paypal, cũng vớ vẩn vì còn quá rườm rà. Quả thật, lúc đó, người ta không sử dụng tài khoản ngân hàng, tôi nghĩ ngay bây giờ cũng thế thôi, còn thẻ tín dụng lại càng không. Người mua, kẻ bán hề thanh giao dịch trên mạng mà chỉ xem quảng cáo, hay so sánh giá vậy thôi. Họ liên lạc với nhau qua Yahoo! Messenger, hoặc điện thoại, còn thanh toán. Để ý là các dự án thương mại điện tử như eBay.vn (sau này bắt tay với Chodientu.vn), aha, vietco, vatgia hay marofin cũng gặp khó khăn như vậy.

Hiện tại tôi thấy người Việt Nam không có nhu cầu mua bán trên mạng mặc dù nếu bạn phỏng vấn họ, họ sẽ nói có. Lý do, là thu nhập thấp, họ không có cái gọi là disposable income, cũng chẳng có nhiều bà vợ ngồi chơi ở nhà. Nếu thị trường bán lẻ ở Việt Nam là tiềm năng, có nghĩa là nó chưa phát triển, vì thế bán hàng trên mạng còn đi sau hơn nữa. Thật nực cười khi người Hà Nội không biết mua sắm ở siêu thị, nhưng lại có quá nhiều dự án thương mại điện tử B2C, B2B hay C2C xuất phát từ đây.
Thời gian gần đây, việc sử dụng Visa hay MasterCard đã phổ biến hơn, mặc dù chủ yếu được dùng để thanh toán quốc tế, cơ sở hạ tầng cũng cải thiện sẽ tạo cơ hội cho thương mại điện tử phát triển nhưng thu nhập bình quân đầu người có vẻ vẫn chưa theo kịp.

8 nhận xét:

  1. "phương án có thể tạo doanh thu và thực thi ngay. Một cách dễ là display ads, kết hợp với một công ty chuyên quảng cao, hoặc tự mình lập công ty con này" . Theo tôi đây là điều cần làm trước tiên . Tôi có dịp trò chuyện với một số bạn cũng đam mê công nghệ đang có ý định mở một trang website kiểu ebay hay amazon. Họ đều có ý tưởng chung chung tạo trang web vượt trội về kỹ thuật, đầu tư dài hơi . Vừa rồi tôi lại được biết 1 bạn làm trang web shopsinhvien.vn, anh ta cũng kể cho tôi nghe chi tiết về nhiều thứ nhưng chả đá động gì đến mặt lợi nhuận.
    Tại việt nam, mô hình lập trang web kiếm tiền sau đó thu lợi nhuận từ các banner quảng cáo hoặc tin nhắn đang nở rộ.
    Sự ra đời các website kiểu ebay, amazon ngày càng nhiều. Trong số đó những website có tiềm lự tài chính hùng hậu chodientu, 123mua.com enbac.com, vatgia.com, 5giay.vn... đang cạnh tranh nhau khốc liệt, khiến cho mô hình kiểu này trở thành một đại dương đỏ nhiều cá mập. Những website do các cá nhân thiếu vốn, thiếu công nghệ khi nhảy vào lĩnh vực này khó tồn tại trong thời gian dài.
    Tuy nhiên một số họ đã bắt đầu với thị trường ngách điển hình như hieuhoc.com, webtretho.com.. khá thành công trong việc triển khai các banner quảng cáo mang lại lợi nhuận.
    Theo nhận xét cá nhân của tôi thì trang socbay.com không phổ biến như zing.vn hoặc clip.vn . Rốt cuộc thì kẻ thắng sẽ gom tất !!!

    ps: mình đang có ý định viết 1 bài về thương mại điện tử cho dunghangviet.vn nhưng chưa có thời gian. Hiện vẫn đang ngâm cứu :))

    Trả lờiXóa
  2. Dưới con mắt nhà đầu tư thì cái họ quan tâm từ 1 dự án là làm sao kiếm được tiền từ dự án. Đây cũng là mâu thuẫn thường thấy khi một quỹ bỏ tiền đầu tư đòi hỏi về các phương án tạo lợi nhuận còn cá nhân khởi nghiệp chỉ thích nói về sở thích riêng khi làm dự án.

    Đúng là trang socbay.com không phổ biến như zing.vn hay clip.vn (hay trang web sau có marketing và SEO khá tốt, quan trọng hơn nhắm trúng thị hiếu một nhóm người dùng lớn)

    Dunghangviet.vn là ý kiến của bạn Minh Nguyễn, mình cũng chỉ góp ý xây dựng thôi ^^

    Trả lờiXóa
  3. Đúng là TMDT chỉ phát triển khi mức sống của người dân được nâng cao,ý thức và thói quen được dần thay thế khỏa lấp.
    Tôi thấy,hiện nay văn hóa tiêu dùng của người việt mình còn vẫn trong giai đoạn "hoang sơ",triển khai các kế hoạch kiểu như ebay hay amazon cho đến giờ vẫn còn là một bài toán khó giữa việc là người tiên phong,nuốt thị phần và người có được tỷ suất lợi nhuận/vốn cao hơn so với đầu tư vào các ngành nghề khác.Dù sao,một nhà tiên phong cũng rất đáng hoan nghênh và có nhiều cơ hội trở thành "sản phẩm dẫn đầu thị trường",các công ty lớn cũng nên cân nhắc,còn các công ty vốn nhỏ cần có những nồi cơm khác đề nuôi dự dán TMDT dài hạn của mình hoặc ít nhất cũng phải là tạo được một sản phẩm,công nghệ mang tính xu hướng,kiểu google,facebook,...

    Trả lờiXóa
  4. Cho mình hỏi dự án của bạn tên gì vậy?

    Trả lờiXóa
  5. Xin lỗi, ý mình muốn hỏi là dự án thương mại điện tử của bạn tên gì vậy?

    Trả lờiXóa
  6. Chào Anh Hiệp,

    Tôi đọc hết bài này, thấy rất tâm đắc với những phân tích của anh, rất tinh tế và chuẩn xác, cách đây 3 năm tôi cũng đã từng 'nung nấu' và đã triển khai 1 dự án tương đồng với những gì anh mô tả: Hoạch định chưa rõ ràng chiến lược lợi nhuận, thiên về kỹ thuật, vốn đầu tư ít -> die.

    Tôi cho die khi dự án sắp ra mắt vì nhìn thấy sự thất bại khi nhìn ra vấn đề lợi nhuận.

    H đây, đã trưởng thành hơn rất nhiều, đã va vấp về kinh doanh nhiều (tôi là dân làm kỹ thuật) sau tôi vẫn có những ý tưởng muốn kinh doanh về công nghệ online, tuy nhiên có lẽ nó là cái gì đó khá lớn mà tôi chưa đủ sức để làm, hy vọng được thường xuyên trao đổi với anh về vấn đề TMĐT nói riêng và việc kiếm tiền từ Online service nói chung.

    my email: anhpt911 @ gmail.com

    Trả lờiXóa
  7. Bi quan thế.hãy nghĩ đơn giản thì mọi việc sẽ đơn giản.

    Trả lờiXóa


• Nếu bạn không có tài khoản Google/Blogger profile, hay các blog platform khác, bạn vui lòng chọn Name(Tên)/URL thay vì Anonymous (Ẩn danh).