1. Thiếu vốn. Cách đây 2 năm, tôi có tham gia vào một dự án thương mại điện tử, lúc đó mọi thứ đã bắt đầu cách đó vài tháng. Chúng tôi có vỏn vẹn 100 triệu đồng. Nếu bạn nghĩ làm mấy trang web thì cần gì nhiều tiền, đó là một suy nghĩ sai lầm. Nếu bạn có đọc thông tin về các dự án của Aha.vn hay của Peacesoft (chodientu.vn) nói về các thành viên lúc đầu chỉ có vài chục triệu, thì tôi xin nói đó chỉ là bước đầu kiểu "chắt bóp", và thực tế họ không liệt kê những chi phí hay những khoản đóng góp phi tài chính khác liên quan. Và nếu sau này không có một angel investors hay các quỹ ventuere capital/private equity nâng đỡ thì cũng sẽ chẳng bao giờ ngóc đầu lên được.
Sau này chúng tôi có phương án tăng vốn, nhưng không ăn thua.
2. Thiếu một đội lập trình. Đây là điểm yếu kém của chúng tôi, nếu so với các start-up tượng tự. Hầu hết các venture dot com đều xuất phát từ một lập trình viên có máu khởi nghiệp, nhóm chúng tôi chỉ có đúng một người. Toàn bộ thiết kế web, chúng tôi outsource cho một công ty thiết kế web, dù giám đốc là người thân quen nhưng vẫn charge tiền như bình thường. Chúng tôi chỉ giữ một người đảm nhận nhân viên kỹ thuật, còn tập trung vào vấn để quảng bá. Tuy nhiên, team của chúng tôi gặp một vấn đề rất lớn là thiếu tính đoàn kết, hoặc tính lười biếng. Trong khi các thành viên tìm mọi cách để phát triển dự án thì một thành viên trong nhóm chỉ suốt ngày chơi Võ Lâm Truyền Kỳ. Tôi nhớ anh này suốt ngày chơi, cứ 12:00-12:30 buổi trưa là canh lượm quả (một món đồ trong game). Riêng máy tính thì lúc ngủ đều treo auto-play.
3. Trả lương cho giám đốc. Đây chẳng qua là biểu hiện của việc quản lý tài chính không hiệu quả. Nhóm cũng ít người nên phân nhau ra là giám đốc và phó giám đốc. Dự án chưa kiếm ra tiền nhưng những chi phí hàng tháng vẫn dành ra để tra lương cho giám đốc. Dễ hiểu sao 100 triệu lại hết nhanh như vậy.
4. Không triển khai các giải pháp thu lợi nhuận. Lúc đầu, dự án của chúng tôi là thương mại điện tử, giống như eBay hay Amazon, song dự định của chúng tôi là nhắm tới thị trường chuyên biệt. Chúng tôi băt đầu với một trang web về bán điện thoại di động. Chúng tôi dự định sẽ kiếm tiền từ memnbership fee của các e-store đăng kí. Song, quả thự lấy tiền không phải dễ, chúng tôi chỉ mở miễn phí để hy vọng phát triển mà không tìm các giải pháp kiếm tiền, trước mắt để trụ vững. Tôi để ý các dự án của các venture hiện tại cũng hầu như không hề đả động vấn đề này. Phần lớn chỉ chăm chăm chờ Google hay một quỹ nào đó mua lại, chẳng hạn như socbay.com của Naiscorp. Tôi nghĩ những dự án công nghệ hiện nay, nên nghiên cứu kỹ những phướng án có thể tạo doanh thu và thực thi ngay. Một cách dễ là display ads, kết hợp với một công ty chuyên quảng cao, hoặc tự mình lập công ty con này.
5. Không nghiên cứu kỹ thị trường. Chúng tôi tính ở Sài Gòn có khoảng 2000 các tiệm bán điện thoại di động, nếu họ tham gia vào dự án thì sẽ kiếm rất nhiều tiền phí. Tuy nhiên, đóng vai một nhân bán hàng đi mời các cửa hàng này lập tài khoản tôi nhận thấy, hầu hết các chủ cửa hàng đều mù vi tính, không có internet, hoặc có xài ở nhà với mục đích cá nhân. Chủ tiệm lớn thì họ có cửa hàng lớn, có website riêng, họ chỉ muốn quảng cáo chỉ không thích việc nhập dữ liệu vào một trang web khác. đa phần thích rao vặt như trên trang raovatdtdd.com, họ có thể rao một mớ điện thoại chỉ với một tin, thay vì nhập từng món. Họ thích spam các diễn đàn hơn, đặc biệt cả Sài Gòn đều chăm chăm vào trang 5giay.com nay là 5giay.vn. (Trang 5 gây này, chúng tôi cũng đặt mua, nhưng thét giá cao, rồi không bán dù có nhiều quỹ, công ty hỏi mua.) Lúc đó, và cả bây giờ, thanh toán trên mạng không phát triển. Tôi thấy ngay cả trang nganluong.vn, một loại dịch vu nhái Paypal, cũng vớ vẩn vì còn quá rườm rà. Quả thật, lúc đó, người ta không sử dụng tài khoản ngân hàng, tôi nghĩ ngay bây giờ cũng thế thôi, còn thẻ tín dụng lại càng không. Người mua, kẻ bán hề thanh giao dịch trên mạng mà chỉ xem quảng cáo, hay so sánh giá vậy thôi. Họ liên lạc với nhau qua Yahoo! Messenger, hoặc điện thoại, còn thanh toán. Để ý là các dự án thương mại điện tử như eBay.vn (sau này bắt tay với Chodientu.vn), aha, vietco, vatgia hay marofin cũng gặp khó khăn như vậy.
Hiện tại tôi thấy người Việt Nam không có nhu cầu mua bán trên mạng mặc dù nếu bạn phỏng vấn họ, họ sẽ nói có. Lý do, là thu nhập thấp, họ không có cái gọi là disposable income, cũng chẳng có nhiều bà vợ ngồi chơi ở nhà. Nếu thị trường bán lẻ ở Việt Nam là tiềm năng, có nghĩa là nó chưa phát triển, vì thế bán hàng trên mạng còn đi sau hơn nữa. Thật nực cười khi người Hà Nội không biết mua sắm ở siêu thị, nhưng lại có quá nhiều dự án thương mại điện tử B2C, B2B hay C2C xuất phát từ đây.
Thời gian gần đây, việc sử dụng Visa hay MasterCard đã phổ biến hơn, mặc dù chủ yếu được dùng để thanh toán quốc tế, cơ sở hạ tầng cũng cải thiện sẽ tạo cơ hội cho thương mại điện tử phát triển nhưng thu nhập bình quân đầu người có vẻ vẫn chưa theo kịp.
Hiển thị các bài đăng có nhãn venture capital. Hiển thị tất cả bài đăng
Hiển thị các bài đăng có nhãn venture capital. Hiển thị tất cả bài đăng
Thứ Sáu, 8 tháng 1, 2010
Thứ Sáu, 16 tháng 10, 2009
Điều Kiện Để Nhận Vốn Mạo Hiểm
Ngày càng có nhiều người quan tâm đến đầu tư vốn mạo hiểm, do vậy đối với một nhà khởi nghiệp (entrepreneurs) thì việc hiểu rõ những điều kiện để mình có thể nhận được vốn mạo hiểm từ các công ty quản lý quỹ là rất quan trọng.
Danh sách dưới đây sẽ liệt kê những tiêu chuẩn mà một doanh nghiệp hay một nhóm kinh doanh muốn nhận vốn cần có để có thể trở thành ứng viên cho việc việc cấp vốn đầu tư. Rõ ràng không phải tất cả các doanh nghiệp/lĩnh vực kinh doanh phải thỏa mãn tất cả những yêu cầu, nhưng cần phải đạt phần lớn các tiêu chí:
- Quản lý bộ máy lãnh đạo của venture (đơn vị nhận vốn). Thể hiện bạn xây dựng đội ngũ làm việc đủ tiêu chuẩn, ban tư vấn, và ban giám đốc như thế nào.
- Sản phẩm thể hiện khía cạnh chủ đạo của kinh doanh khách hàng.
- Khách hàng có thể xác định và tiếp cận được.
- Có một thị trường nằm phía sau những khách hàng sử dụng đầu tiên. Tuy vậy, phần lớn các nhà khởi nghiệp lại thiếu nhưng nghiên cứu thị trường cần thiết. Do vậy, khi quỹ hỏi về thị trường thì chỉ trả lời chung chung là "thị trường lớn lắm", nhưng lại không rõ là lớn mức nào. Việc nghiên cứu thị trường không phải dễ dàng nhưng nói chung là hoàn toàn có thể. Cty quản lý quỹ thường tìm đội nhóm có thể chia nhỏ thị trường tổng thể để tách biệt cơ hội riêng của mình, củng cố nhận định của mình cho bên thứ 3 quan sát, và tập trung vào những mục tiêu cụ thể. Phải biết được kích cỡ thị trường, ai là đổi thủ lớn nhất, thị phần của họ là bao nhiêu, xu hướng phát triển của ngành lẫn các đối thủ, những vấn đề nào là lớn nhất mà ngành phải đương đầu. Công ty của bạn sẽ tương thích như thế nào. Hãy chuẩn bị liệt kê ra những vấn đề quan tâm của ngành.
- Khách hàng sẵn sàng thay đổi với những quy trình mua bán định sẵn.
- Hiểu quy trình bán hàng. Ai là người đưa ra quyết định? Những bên nào khác là then chốn trong quá trình đưa ra quyết định? Khi nào là thời điểm chính để bán hàng? Bán hàng theo mối quan hệ hay bán hàng hoá thông thường? Vậy cần biết cách truyền tải những phân tích chi tiết về lợi ích cho khách hàng.
- Có thể hiểu và nhận sự cộng tác mang tính đòn bẩy từ các công sự trong doanh nghiệp.
- Có thể hiểu và truyền tải những bước tiến quan trong trong những kế hoạch tiếp theo.
- Có mô hình kinh doanh khả thi với những biên (margins) trên mức trung bình. Giải thích mô hình tài chính chi tiết.
- Có sự hiều biết thầu đáo về môi trường và xu thế cạnh tranh. Nhiều quỹ yêu cầu kế hoạch kinh doanh phải có ma trận về cạnh tranh, một sự so sánh những khía cạnh liên quan của sản phẩm, dịch vụ tới những gải pháp thay thế từ những nguồn khác.
- Có thể độc quyền về sản phẩm, dịch vụ hoặc tài sản trí tuệ.
- Có một chiến lược đầu tư (gồm cả chiến lược thoái lui).
- Có một lợi thế cạnh tranh dù không công bằng.
- Có thể tiên đoán rằng khoản đầu tư sẽ tăng 10 lần sau 5-10 năm.
- Sử dụng một mô hình kế hoạch chiến lược; mô hình phải thể hiện tầm nhìn và sự thực thi của thị trường. Kế hoạch chiến lược phải có mốc định và thước đo để đo lường những bước tiến đó. Phác hoạ những rủi ro và giải thích tại sao bạn có thể vượt qua.
Ngược lại, một kế hoạch kinh doanh của một đội nhóm hay doanh nghiệp có thể bị lọc bỏ nhanh chóng vì một số nguyên nhân sau:
- Thiếu sự phân chia giá trị với cộng sự.
- Ban điều hành thiếu kinh nghiệm (ví dụ, không có ai đã từng có môt thành công tương tự)
- Kinh doanh theo kiểu ăn theo (me-too business), (ví dụ "tôi chỉ cần 1% thị trường thôi" )
- Đòi quá nhiều vốn, hoặc quá lâu để đưa sản phẩm ra thị trường.
- Thiếu kế hoạch, mô hình kinh doanh.
- Kế hoạch là chỉ cho ra một sản phẩm, chứ không phải là một doanh nghiệp (không thương mại hoá).
- Kế hoạch đầu tư/cấp vốn thiếu thực tế.
- Chưa đánh giá được sự cạnh tranh đúng mức.
- Không hiểu quá trình bán hàng.
- Thiếu trung thực.
Tiếp theo dưới đây là danh sách những nhân tố bổ sung mà các cty cấp vốn (venture capitalists) thường nhắc tới như là yếu tố quan trọng để đầu tư. Tầm quan trọng xếp theo thứ tự từ trên xuống:
- Ban điều hành có khả năng nỗ lực cố gắng hết mình.
- Ban điều hành hoàn toàn nắm rõ/quen thuộc với thị trường.
- Ban điều hành có khả năng lãnh đạo ấn tượng.
- Ban điều hành có thể ước định và xử lý tốt khi có có rủi ro.
- Có phương án cho trường hợp thoái đầu tư.
- Thị trường phát triển mạnh.
- Ban điều hành có một bảng đánh giá theo dõi liên quan đến venture.
- Ban diều hành diễn thuyết tốt.
Nếu bạn có thể hiểu thấu và phát huy từ ba phần trên, thì bạn sẽ có rất nhiều cơ hội để nhận được vốn. Chúc bạn thành công.
Danh sách dưới đây sẽ liệt kê những tiêu chuẩn mà một doanh nghiệp hay một nhóm kinh doanh muốn nhận vốn cần có để có thể trở thành ứng viên cho việc việc cấp vốn đầu tư. Rõ ràng không phải tất cả các doanh nghiệp/lĩnh vực kinh doanh phải thỏa mãn tất cả những yêu cầu, nhưng cần phải đạt phần lớn các tiêu chí:
- Quản lý bộ máy lãnh đạo của venture (đơn vị nhận vốn). Thể hiện bạn xây dựng đội ngũ làm việc đủ tiêu chuẩn, ban tư vấn, và ban giám đốc như thế nào.
- Sản phẩm thể hiện khía cạnh chủ đạo của kinh doanh khách hàng.
- Khách hàng có thể xác định và tiếp cận được.
- Có một thị trường nằm phía sau những khách hàng sử dụng đầu tiên. Tuy vậy, phần lớn các nhà khởi nghiệp lại thiếu nhưng nghiên cứu thị trường cần thiết. Do vậy, khi quỹ hỏi về thị trường thì chỉ trả lời chung chung là "thị trường lớn lắm", nhưng lại không rõ là lớn mức nào. Việc nghiên cứu thị trường không phải dễ dàng nhưng nói chung là hoàn toàn có thể. Cty quản lý quỹ thường tìm đội nhóm có thể chia nhỏ thị trường tổng thể để tách biệt cơ hội riêng của mình, củng cố nhận định của mình cho bên thứ 3 quan sát, và tập trung vào những mục tiêu cụ thể. Phải biết được kích cỡ thị trường, ai là đổi thủ lớn nhất, thị phần của họ là bao nhiêu, xu hướng phát triển của ngành lẫn các đối thủ, những vấn đề nào là lớn nhất mà ngành phải đương đầu. Công ty của bạn sẽ tương thích như thế nào. Hãy chuẩn bị liệt kê ra những vấn đề quan tâm của ngành.
- Khách hàng sẵn sàng thay đổi với những quy trình mua bán định sẵn.
- Hiểu quy trình bán hàng. Ai là người đưa ra quyết định? Những bên nào khác là then chốn trong quá trình đưa ra quyết định? Khi nào là thời điểm chính để bán hàng? Bán hàng theo mối quan hệ hay bán hàng hoá thông thường? Vậy cần biết cách truyền tải những phân tích chi tiết về lợi ích cho khách hàng.
- Có thể hiểu và nhận sự cộng tác mang tính đòn bẩy từ các công sự trong doanh nghiệp.
- Có thể hiểu và truyền tải những bước tiến quan trong trong những kế hoạch tiếp theo.
- Có mô hình kinh doanh khả thi với những biên (margins) trên mức trung bình. Giải thích mô hình tài chính chi tiết.
- Có sự hiều biết thầu đáo về môi trường và xu thế cạnh tranh. Nhiều quỹ yêu cầu kế hoạch kinh doanh phải có ma trận về cạnh tranh, một sự so sánh những khía cạnh liên quan của sản phẩm, dịch vụ tới những gải pháp thay thế từ những nguồn khác.
- Có thể độc quyền về sản phẩm, dịch vụ hoặc tài sản trí tuệ.
- Có một chiến lược đầu tư (gồm cả chiến lược thoái lui).
- Có một lợi thế cạnh tranh dù không công bằng.
- Có thể tiên đoán rằng khoản đầu tư sẽ tăng 10 lần sau 5-10 năm.
- Sử dụng một mô hình kế hoạch chiến lược; mô hình phải thể hiện tầm nhìn và sự thực thi của thị trường. Kế hoạch chiến lược phải có mốc định và thước đo để đo lường những bước tiến đó. Phác hoạ những rủi ro và giải thích tại sao bạn có thể vượt qua.
Ngược lại, một kế hoạch kinh doanh của một đội nhóm hay doanh nghiệp có thể bị lọc bỏ nhanh chóng vì một số nguyên nhân sau:
- Thiếu sự phân chia giá trị với cộng sự.
- Ban điều hành thiếu kinh nghiệm (ví dụ, không có ai đã từng có môt thành công tương tự)
- Kinh doanh theo kiểu ăn theo (me-too business), (ví dụ "tôi chỉ cần 1% thị trường thôi" )
- Đòi quá nhiều vốn, hoặc quá lâu để đưa sản phẩm ra thị trường.
- Thiếu kế hoạch, mô hình kinh doanh.
- Kế hoạch là chỉ cho ra một sản phẩm, chứ không phải là một doanh nghiệp (không thương mại hoá).
- Kế hoạch đầu tư/cấp vốn thiếu thực tế.
- Chưa đánh giá được sự cạnh tranh đúng mức.
- Không hiểu quá trình bán hàng.
- Thiếu trung thực.
Tiếp theo dưới đây là danh sách những nhân tố bổ sung mà các cty cấp vốn (venture capitalists) thường nhắc tới như là yếu tố quan trọng để đầu tư. Tầm quan trọng xếp theo thứ tự từ trên xuống:
- Ban điều hành có khả năng nỗ lực cố gắng hết mình.
- Ban điều hành hoàn toàn nắm rõ/quen thuộc với thị trường.
- Ban điều hành có khả năng lãnh đạo ấn tượng.
- Ban điều hành có thể ước định và xử lý tốt khi có có rủi ro.
- Có phương án cho trường hợp thoái đầu tư.
- Thị trường phát triển mạnh.
- Ban điều hành có một bảng đánh giá theo dõi liên quan đến venture.
- Ban diều hành diễn thuyết tốt.
Nếu bạn có thể hiểu thấu và phát huy từ ba phần trên, thì bạn sẽ có rất nhiều cơ hội để nhận được vốn. Chúc bạn thành công.
Thứ Ba, 30 tháng 6, 2009
Đầu Tư Vốn Mạo Hiểm - Venture Capital Investing
Venture capital (Vốn đầu tư mạo hiểm) là một trong những thể loại chính của đầu tư vào private equity (tạm hiểu là cổ phần các công ty chưa niêm yết), và là loại mạng tính "truyền thống" nhất của loại hình đầu tư này. Đầu tư vốn mạo hiểm là đầu tư vào private equity của các công ty nhận vốn kể từ giai đoạn ý tưởng, cho tới giai đoạn bành trướng mở rộng khi công ty đã sản xuất, và bán sản phẩm, cho tới giai đoạn chuẩn bị thoái vốn bằng cách mua lại quyền kiểm soát hay phát hành ra công chúng lần đầu (IPO). Đầu tư vốn mạo hiểm có thể chỉ qua một vài giai đoạn trong suốt tiến trình nhưng việc thoát vốn cuối cùng là vấn đề cân nhắc đầu tiên. Với cái bản chất như vậy, loại hình đầu tư như thế này đòi hỏi một khung thời gian vài năm và sự bằng lòng chấp nhận một vài thất bại với mỗi thành công trong danh mục đầu tư vốn mạo hiểm: Lợi nhuận có thề thu được của những dự án thành công phải bù trừ cho nhiều dự án có thể lỗ.
CÁC GIAI ĐOẠN CỦA ĐẦU TƯ VỐN MẠO HIỂM:
Dưới đây là cách phân loại của Schilit kết hợp với nhiều hệ thông thuật ngữ chuyên môn thông dụng khác.
1. Seed-stage (giai đoạn hạt giống) cấp vồn để đưa ra ý tưởng kinh doanh. Vốn này thường dùng để trang trải việc phát triển sản pphẩm và nghiên cứu thị trường.
2. Early stage (giai đoạn đầu): vốn được cấp cho các công ty để tiền hành hoạt động, trước thời điểm sản xuất mang tính thương mại và bán hàng.
- Start-up (giai đoạn khởi tạo) cấp vốn để công ty chỉ bắt hoạt động mà không có sản phẩm hay dịch vụ thương mại nào. Vốn thường dùng vào việc phát triển sản phẩm và marketing lúc ban đầu.
- First-stage (giai đoạn 1) vốn được cấp để bắt đầu việc sản xuất ra sản phẩm thương mại và bán hàng đầu tiên.
3. Formative-stage (giai đoạn hình thành) bao gồm giai đoạn seed-stage và early-stage.
4. Later-stage (giai đoạn sau) cấp vốn sau khi sản xuất thương mại và bán hàng nhưng trước khi phát hành cổ phần lần đầu ra công chúng (IPO).
- Second-stage (giai đoạn 2) cấp cốn (thử) cho công ty đã sản xuất và bán sản phẩm để mở rộng nhưng có thể không đem lại lợi nhuận.
- Third-stage (giai đoạn 3) cấp vốn mở rộng lớn, như mở rộng quy mô nhà máy, cải tiến sản phẩm, hoặc các chiến dịch marketing trọng yếu.
Giai đoạn 2 và giai đoạn 3 gọi chung là giai đoạn mở rộng (expansion-stage).
- Mezzanine (bridge- giai đoạn cầu nối) cấp vốn để chuẩn bị bước trở thành đại chúng và thể hiện sự tiếp nối giữa một công ty đang mở rộng và việc phát hành ra công chúng lần đầu tiên.
ĐẶC ĐIỂM VỀ ĐẦU TƯ
Tính thanh khoản: Đầu tư vốn mạo hiểm không dễ dàng rút tiền ra trong ngắn hạn. Việc thanh lí hay thoái vốn khỏi các dự án trong danh mục đầu tư phụ thuộc vào việc nhà quản lý qũy có thành công trong việc mua lại quyền kiểm soát hay IPO. Một rủi ro phổ biến là việc nhà quản lý quỹ thiếu kinh nghiệm sẽ phô trương thổi phồng và mang công ty được đầu tư ra thị trường quá sớm, đặc biệt là khi thị trường IPO đang rất thuận lợi. Ngược lại, một thị trường IPO tồi tệ có nghĩa là công ty dù thành công cũng có thể không có được sự thanh khoản ngay lập tức.
Yêu cầu cam kết dài hạn: Đầu tư vốn mạo hiểm đòi hỏi cam kiết dài hạn vì sự thanh khoản đòi hỏi thời gian. Nếu một nhà đầu tư bình thường ngại tính thiếu thanh khoản thì sẽ có phần bù thanh khoản cho vốn mạo hiểm. Vì thế, một nhà đầu tư với khung thời gian dài hơn bình thường có thể liệu trước phần bù này. Điều này không ngạc nhiên khi các khoản đầu tư cho con cái học đại học sử dụng các phương tiện đầu tư vốn mạo hiểm.
Khó khăn trong việc định giá thị trường: Vì không có việc mua bán liên tục các khoản đầu tư trong danh mục đầu tư vốn mạo hiểm, nên không có một cách tính khách quan khi định giá trị hiện tại của danh mục đầu tư. Đều này dẫn tới một vấn đề rắc rối khi khi báo cáo lại giá trị thị trường của phần đầu tư vốn mạo hiểm trong danh mục đầu tư (của một nhà đầu tư).
Hạn chế về dữ liệu lưu trữ về lợi nhuận và rủi ro: Do không có thị trường vốn mạo hiểm hoạt động liên tục, các dữ liệu về lợi nhuận và rủi ro có giới hạn.
Thông tin hạn chế: Vì nhà khởi nghiệp hoạt động trên lĩnh vực trước đây chưa có, nên có rất ít thông tin để dựa vào đó để ước lượng các dòng tiền hay khả năng thành công của dự án.
Nhà khởi nghiệp/nhà quản lý không tương thích: Dù lợi nhuận thúc đẩy nhưng một số nhà khởi nghiệp muốn gắn với thành công của ý tưởng yêu thích của họ thay vì sự thành công của công ty được đầu tư. Trong thời kỳ đầu của một doanh nghiệp, có hai vấn đề cũng hay xảy ra. Một là, nhà khởi nghiệp không phải là một nhà quản lý giỏi, vì vậy việc tồn tại hay tạo ra một đội ngũ lãnh đạo giỏi là có tính quyết định. Thứ hai, sự phát triển mau lẹ đòi hỏi sự thay đổi về chuyên môn lãnh đạo, vì thế nhà khởi nghiệp hay nhà quản lý mà thành công với các công ty nhỏ cần phải thích ứng với những nhu cầu khác của những công ty lớn hơn, hoặc nhà đầu tư sẽ đứng ra thay thế họ.
Động cơ thúc đẩy nhà quản lý quỹ không tương thích: nhà quản lý quỹ c ó thể được trích thưởng dựa vào quy mô kích cỡ của quỹ thay vì thành quả thực hiện của quỹ. Các nhà đầu tư muốn hiệu suất thì phải kiếm nhà quản lý quỹ có động lực thú đẩy tương thích với lợi ích của họ.
Thiếu kiến thức về sự tồn tại của các đối thủ cạnh tranh: Do nhà khởi nghiệp hoạt động trong lĩnh vực trước đây chưa có ai nên họ hoặc chuyên viên phân tích thường có ít cách để dò biết xem có bao nhiêu nhà khởi nghiệp khác đang phát triển những ý tưởng hay sản phầm thay thế khác tại cùng thời điểm. Do vậy, so sánh về tính cạnh tranh của những khoản đầu tư vốn mạo hiểm thì khó khăn hơn cả những khoản đầu tư vào những công ty ở ngành đã được kiến lập.
Cấp vốn theo chu kỳ (vintage cycles): Năm này có thể thuận lợi hơn năm khác. Việc gia nhập hay rút lui khỏi thị trường có thể là nhân tố trong việc này. Nếu quá nhiều doanh nghiệp khởi nghiệp cùng lúc vốn đang tăng, thị trường sẽ cạnh tranh gay gắt và lợi nhuận sẽ giảm. Còn nếu rút lui, tình hình tài chính ảm đạm sẽ làm vốn mạo hiểm bốc hơi, nên một số cty dù có khả năng thành công có thể sẽ không có những khoản tài chính cần thiết. Do vậy, một số năm sẽ có điều kiện để khởi đầu và phát triển hơn những năm khác.
Cần phân tích kỹ về điều hành kinh doanh và nhiều tư vấn: Nhà quản lỹ quỹ cần nhiều kỹ năng ngoài kỹ năng về tài chính. Đầu tư vốn mạo hiểm đòi hỏi phân tích chuyên sâu về đầu tư, nhưng cũng cần kinh nghiệm về quản lý điều hành. Do vậy, một nhà quản lý vốn mạo hiểm có năng lực sẽ phải có cả kinh nghiệm về tài chính và điều hành, và kiến thức về những ngành mới nổi mà nhà khởi nghiệp đang hoạt động. Nhà quản lý vốn mạo hiểm phải có khả năng cố vấn về quản trị tài chính cũng như điều hành.
NHỮNG HÌNH THỨC THOÁI VỐN
Chiến thuật thoái vốn mang tính quyết định trong việc đầu tư vốn mạo hiểm. Những hình thức chính của thoái vốn là trade sales (tạm dịch bán thương mại), IPO sau đó là bán vốn niêm yết, và thanh lý tài sản (write-offs). Trade sales là việc bán hay gộp công ty tư để lấy tiền mặt hoặc cổ phần của công ty mua lại. IPO là việc chào bán cổ phần đã đăng kí ra công chúng. Cổ phần sẽ được chia cho những nhà đầu tư vốn, những người này sau đó có thể bán chúng trên thị trường sau thời kỳ khoá tài khoản giao dịch. (Trường hợp hiếm gặp, có thể bán ngay sau IPO.) Việc thanh lí tài sản là việc thanh lí tự nguyện và có thể có hoặc không mang lại lợi nhuận. Bổ sung vào những hình thức thoái vốn, có thêm trường hợp phá sản, và trường hợp nhà sáng lập mua đứt vốn kiểm soát của nhà đầu tư mạo hiểm vào biến công ty trở thành sở hữu tư nhân và không có cổ đông là doanh nghiệp khác.
Khi tham gia đầu tư vốn mạo hiểm, nhà đầu tư nhận cổ phiếu niêm yết hoặc tiền mặt từ các khoản đầu tư vốn mạo hiểm thu được (hiên kim hoá). Quỹ có thể yêu cầu bổ sung thêm vốn từ số lượng người hùn vốn giới hạn, và có thể chuyển tiền mặt hoặc chia cổ phần tại những thời điểm không cố định trong suốt thời gian hoạt động của quỹ. Nhà đầu tư có thể bán lợi nhuận của họ nếu họ tìm thấy người mua. Và cuối thời hạn hoạt động của quỹ, những công ty có tính thanh khoản thấp (living dead) sẽ được chuyển qua một phương tiện thanh lý (liquidating vehicle) với một khoản phí nhất định. Một vài quỹ có có cấu trúc vòng đời tuần hoàn, các đầutư của quỹ cũ có thể chuyển sang một quỹ mới với những cam kiết mới về tiền vốn.
ĐỊNH GIÁ VÀ ĐO LƯỜNG HIỆU QUẢ THỰC HIỆN
Trong lĩnh vực đầu tư vốn mạo hiểm, việc định giá và đo lường hiệu quả thự hiện là một công việc khó. Điều này đúng với cấp độ của một dự án riêng lẻ, nhưng cũng đúng với cấp độ của khoản đẩu tư trong quỹ đầu tư mạo hiểm.
Định giá và rủi ro của dự án
Định giá một dự án đầu tư vốn mạo hiểm là một việc đầy thách thức. Dù có vài phương pháp định giá được áp dụng, nhưng việc lượng hoá các dòng tiền là rất khó. Đầu tư vào một dự án vốn mạo hiểm nào đó được thúc đẩy bở những khoản lợi nhuận mong đợi lớn khi rút vốn. Nhưng nhiều dự án đứt gánh giữa đường. Ngoài những rủi ro thông thưởng của việc đầu tư vốn, rủi ro của đầu tư vốn mạo hiểm bắt nguồn từ tính bất định cho thể do những nhà khởi nghiệp thiếu kinh nghiệm với những sản phẩm hoặc ý tưởng sản phẩm mang tính đột phá, và thời gian cần cho sự thành công thì khó xác định, dù cho dự án có thành công. Một vài rủi ro riêng biệt của nững dự án đầu tư vốn mạo hiểm xuất phát từ những đặc điểm của loại hình này, như đã miêu tả ở trên. Dĩ nhiên, rủi ro của danh mục đầu tư vốn mạo hiểm thì ít hơn so với chỉ một dự án, bở vì nó đã được đa dạng hoá rủi ro.
Vì thế, có ba tham số chính khi bước vào định giá một dự án đầu tư vốn mạo hiểm:
- Thẩm định khoản lợi nhuận bù mong đợi (expected payoff) khi rút vốn, nếu dự án thành công
- Thẩm định thời điểm rút vốn thành công
- Thẩm định khả năng thất bại
(....bài tập ví dụ về thẩm định....)
Câu trúc payoff của những dự án thực tế thì thường phức tạp nhiều so với ví dụ trên. Những người áp dụng thực tiễn có thể sử dụng cách tiếp cận đa kịch bản (multiple-scenario) để định giá. Trong phương pháp tiếp cận này, các khoản lợi nhuận payoff được mô phỏng theo mỗi kịch bản (từ lạc quan đến bi quan) và được xác định tỉ trọng theo xác suất xảy ra.
Đo lường hiệu quả thực hiện
Nhà đầu tư vào một quỹ đầu tư mạo hiểm cần ước tính hiệu quả thực hiện của khoản đầu tư của họ không chỉ ở thời điểm thanh lí mà cả xuyên suốt thời gian của khoản đầu tư. Việc này thường được thực hiện bắng cách tính toán tỉ suất lợi nhuận nội bộ IRR dựa trên những dòng tiền kể từ khi khởi đầu và định giá khi kết thúc các khoản tài sản còn lại chưa thanh lí (giá trị thặng dư residual value hay giá trị tài sản ròng net asset value).
(...)
Có vài thách thức trong việc đo lường hiệu quả đầu tư vốn mạo hiểm. Lerner (2000) chỉ ra những thách thức này trong một cuộc thảo luận về định hướng tương lai của quỹ endowment fund:
- Khó khăn trong việc đưa cách cách định giá chính xác.Các quỹ vốn mạo hiểm không có giá thị trường để định giá tài sản của chúng, vì thế chúng kỹ thuật giả định để đánh giá các dự án đang hoạt động. Ví dụ, một vài nhả quản lý áp dụng IRR trung bình cho các khoản chi phí đầu tư phát sinh của các dự án đang hoạt động. Tất nhiên, giá trị thực được sử dụng khi rút vốn, hoặc giá trị zero nếu dự án thất bại.
- Thiếu chuẩn so sánh có ý nghĩa để đánh giá các nhà quản lý quỹ và các khoản đầu tư.
- Bản chất dài hạn của các thông tin phản hồi đáng tin cậy về hiệu quả thực hiện của hạng mục tài sản vốn mạo hiểm.
(trực dịch từ sách, dành cho người quan tâm)
(level thấp chỉ cho học như vậy)
( một ý trong bài thi: Early stage bao gồm seed-stage và first-stage, đúng hay sai? :D)
CÁC GIAI ĐOẠN CỦA ĐẦU TƯ VỐN MẠO HIỂM:
Dưới đây là cách phân loại của Schilit kết hợp với nhiều hệ thông thuật ngữ chuyên môn thông dụng khác.
1. Seed-stage (giai đoạn hạt giống) cấp vồn để đưa ra ý tưởng kinh doanh. Vốn này thường dùng để trang trải việc phát triển sản pphẩm và nghiên cứu thị trường.
2. Early stage (giai đoạn đầu): vốn được cấp cho các công ty để tiền hành hoạt động, trước thời điểm sản xuất mang tính thương mại và bán hàng.
- Start-up (giai đoạn khởi tạo) cấp vốn để công ty chỉ bắt hoạt động mà không có sản phẩm hay dịch vụ thương mại nào. Vốn thường dùng vào việc phát triển sản phẩm và marketing lúc ban đầu.
- First-stage (giai đoạn 1) vốn được cấp để bắt đầu việc sản xuất ra sản phẩm thương mại và bán hàng đầu tiên.
3. Formative-stage (giai đoạn hình thành) bao gồm giai đoạn seed-stage và early-stage.
4. Later-stage (giai đoạn sau) cấp vốn sau khi sản xuất thương mại và bán hàng nhưng trước khi phát hành cổ phần lần đầu ra công chúng (IPO).
- Second-stage (giai đoạn 2) cấp cốn (thử) cho công ty đã sản xuất và bán sản phẩm để mở rộng nhưng có thể không đem lại lợi nhuận.
- Third-stage (giai đoạn 3) cấp vốn mở rộng lớn, như mở rộng quy mô nhà máy, cải tiến sản phẩm, hoặc các chiến dịch marketing trọng yếu.
Giai đoạn 2 và giai đoạn 3 gọi chung là giai đoạn mở rộng (expansion-stage).
- Mezzanine (bridge- giai đoạn cầu nối) cấp vốn để chuẩn bị bước trở thành đại chúng và thể hiện sự tiếp nối giữa một công ty đang mở rộng và việc phát hành ra công chúng lần đầu tiên.
ĐẶC ĐIỂM VỀ ĐẦU TƯ
Tính thanh khoản: Đầu tư vốn mạo hiểm không dễ dàng rút tiền ra trong ngắn hạn. Việc thanh lí hay thoái vốn khỏi các dự án trong danh mục đầu tư phụ thuộc vào việc nhà quản lý qũy có thành công trong việc mua lại quyền kiểm soát hay IPO. Một rủi ro phổ biến là việc nhà quản lý quỹ thiếu kinh nghiệm sẽ phô trương thổi phồng và mang công ty được đầu tư ra thị trường quá sớm, đặc biệt là khi thị trường IPO đang rất thuận lợi. Ngược lại, một thị trường IPO tồi tệ có nghĩa là công ty dù thành công cũng có thể không có được sự thanh khoản ngay lập tức.
Yêu cầu cam kết dài hạn: Đầu tư vốn mạo hiểm đòi hỏi cam kiết dài hạn vì sự thanh khoản đòi hỏi thời gian. Nếu một nhà đầu tư bình thường ngại tính thiếu thanh khoản thì sẽ có phần bù thanh khoản cho vốn mạo hiểm. Vì thế, một nhà đầu tư với khung thời gian dài hơn bình thường có thể liệu trước phần bù này. Điều này không ngạc nhiên khi các khoản đầu tư cho con cái học đại học sử dụng các phương tiện đầu tư vốn mạo hiểm.
Khó khăn trong việc định giá thị trường: Vì không có việc mua bán liên tục các khoản đầu tư trong danh mục đầu tư vốn mạo hiểm, nên không có một cách tính khách quan khi định giá trị hiện tại của danh mục đầu tư. Đều này dẫn tới một vấn đề rắc rối khi khi báo cáo lại giá trị thị trường của phần đầu tư vốn mạo hiểm trong danh mục đầu tư (của một nhà đầu tư).
Hạn chế về dữ liệu lưu trữ về lợi nhuận và rủi ro: Do không có thị trường vốn mạo hiểm hoạt động liên tục, các dữ liệu về lợi nhuận và rủi ro có giới hạn.
Thông tin hạn chế: Vì nhà khởi nghiệp hoạt động trên lĩnh vực trước đây chưa có, nên có rất ít thông tin để dựa vào đó để ước lượng các dòng tiền hay khả năng thành công của dự án.
Nhà khởi nghiệp/nhà quản lý không tương thích: Dù lợi nhuận thúc đẩy nhưng một số nhà khởi nghiệp muốn gắn với thành công của ý tưởng yêu thích của họ thay vì sự thành công của công ty được đầu tư. Trong thời kỳ đầu của một doanh nghiệp, có hai vấn đề cũng hay xảy ra. Một là, nhà khởi nghiệp không phải là một nhà quản lý giỏi, vì vậy việc tồn tại hay tạo ra một đội ngũ lãnh đạo giỏi là có tính quyết định. Thứ hai, sự phát triển mau lẹ đòi hỏi sự thay đổi về chuyên môn lãnh đạo, vì thế nhà khởi nghiệp hay nhà quản lý mà thành công với các công ty nhỏ cần phải thích ứng với những nhu cầu khác của những công ty lớn hơn, hoặc nhà đầu tư sẽ đứng ra thay thế họ.
Động cơ thúc đẩy nhà quản lý quỹ không tương thích: nhà quản lý quỹ c ó thể được trích thưởng dựa vào quy mô kích cỡ của quỹ thay vì thành quả thực hiện của quỹ. Các nhà đầu tư muốn hiệu suất thì phải kiếm nhà quản lý quỹ có động lực thú đẩy tương thích với lợi ích của họ.
Thiếu kiến thức về sự tồn tại của các đối thủ cạnh tranh: Do nhà khởi nghiệp hoạt động trong lĩnh vực trước đây chưa có ai nên họ hoặc chuyên viên phân tích thường có ít cách để dò biết xem có bao nhiêu nhà khởi nghiệp khác đang phát triển những ý tưởng hay sản phầm thay thế khác tại cùng thời điểm. Do vậy, so sánh về tính cạnh tranh của những khoản đầu tư vốn mạo hiểm thì khó khăn hơn cả những khoản đầu tư vào những công ty ở ngành đã được kiến lập.
Cấp vốn theo chu kỳ (vintage cycles): Năm này có thể thuận lợi hơn năm khác. Việc gia nhập hay rút lui khỏi thị trường có thể là nhân tố trong việc này. Nếu quá nhiều doanh nghiệp khởi nghiệp cùng lúc vốn đang tăng, thị trường sẽ cạnh tranh gay gắt và lợi nhuận sẽ giảm. Còn nếu rút lui, tình hình tài chính ảm đạm sẽ làm vốn mạo hiểm bốc hơi, nên một số cty dù có khả năng thành công có thể sẽ không có những khoản tài chính cần thiết. Do vậy, một số năm sẽ có điều kiện để khởi đầu và phát triển hơn những năm khác.
Cần phân tích kỹ về điều hành kinh doanh và nhiều tư vấn: Nhà quản lỹ quỹ cần nhiều kỹ năng ngoài kỹ năng về tài chính. Đầu tư vốn mạo hiểm đòi hỏi phân tích chuyên sâu về đầu tư, nhưng cũng cần kinh nghiệm về quản lý điều hành. Do vậy, một nhà quản lý vốn mạo hiểm có năng lực sẽ phải có cả kinh nghiệm về tài chính và điều hành, và kiến thức về những ngành mới nổi mà nhà khởi nghiệp đang hoạt động. Nhà quản lý vốn mạo hiểm phải có khả năng cố vấn về quản trị tài chính cũng như điều hành.
NHỮNG HÌNH THỨC THOÁI VỐN
Chiến thuật thoái vốn mang tính quyết định trong việc đầu tư vốn mạo hiểm. Những hình thức chính của thoái vốn là trade sales (tạm dịch bán thương mại), IPO sau đó là bán vốn niêm yết, và thanh lý tài sản (write-offs). Trade sales là việc bán hay gộp công ty tư để lấy tiền mặt hoặc cổ phần của công ty mua lại. IPO là việc chào bán cổ phần đã đăng kí ra công chúng. Cổ phần sẽ được chia cho những nhà đầu tư vốn, những người này sau đó có thể bán chúng trên thị trường sau thời kỳ khoá tài khoản giao dịch. (Trường hợp hiếm gặp, có thể bán ngay sau IPO.) Việc thanh lí tài sản là việc thanh lí tự nguyện và có thể có hoặc không mang lại lợi nhuận. Bổ sung vào những hình thức thoái vốn, có thêm trường hợp phá sản, và trường hợp nhà sáng lập mua đứt vốn kiểm soát của nhà đầu tư mạo hiểm vào biến công ty trở thành sở hữu tư nhân và không có cổ đông là doanh nghiệp khác.
Khi tham gia đầu tư vốn mạo hiểm, nhà đầu tư nhận cổ phiếu niêm yết hoặc tiền mặt từ các khoản đầu tư vốn mạo hiểm thu được (hiên kim hoá). Quỹ có thể yêu cầu bổ sung thêm vốn từ số lượng người hùn vốn giới hạn, và có thể chuyển tiền mặt hoặc chia cổ phần tại những thời điểm không cố định trong suốt thời gian hoạt động của quỹ. Nhà đầu tư có thể bán lợi nhuận của họ nếu họ tìm thấy người mua. Và cuối thời hạn hoạt động của quỹ, những công ty có tính thanh khoản thấp (living dead) sẽ được chuyển qua một phương tiện thanh lý (liquidating vehicle) với một khoản phí nhất định. Một vài quỹ có có cấu trúc vòng đời tuần hoàn, các đầutư của quỹ cũ có thể chuyển sang một quỹ mới với những cam kiết mới về tiền vốn.
ĐỊNH GIÁ VÀ ĐO LƯỜNG HIỆU QUẢ THỰC HIỆN
Trong lĩnh vực đầu tư vốn mạo hiểm, việc định giá và đo lường hiệu quả thự hiện là một công việc khó. Điều này đúng với cấp độ của một dự án riêng lẻ, nhưng cũng đúng với cấp độ của khoản đẩu tư trong quỹ đầu tư mạo hiểm.
Định giá và rủi ro của dự án
Định giá một dự án đầu tư vốn mạo hiểm là một việc đầy thách thức. Dù có vài phương pháp định giá được áp dụng, nhưng việc lượng hoá các dòng tiền là rất khó. Đầu tư vào một dự án vốn mạo hiểm nào đó được thúc đẩy bở những khoản lợi nhuận mong đợi lớn khi rút vốn. Nhưng nhiều dự án đứt gánh giữa đường. Ngoài những rủi ro thông thưởng của việc đầu tư vốn, rủi ro của đầu tư vốn mạo hiểm bắt nguồn từ tính bất định cho thể do những nhà khởi nghiệp thiếu kinh nghiệm với những sản phẩm hoặc ý tưởng sản phẩm mang tính đột phá, và thời gian cần cho sự thành công thì khó xác định, dù cho dự án có thành công. Một vài rủi ro riêng biệt của nững dự án đầu tư vốn mạo hiểm xuất phát từ những đặc điểm của loại hình này, như đã miêu tả ở trên. Dĩ nhiên, rủi ro của danh mục đầu tư vốn mạo hiểm thì ít hơn so với chỉ một dự án, bở vì nó đã được đa dạng hoá rủi ro.
Vì thế, có ba tham số chính khi bước vào định giá một dự án đầu tư vốn mạo hiểm:
- Thẩm định khoản lợi nhuận bù mong đợi (expected payoff) khi rút vốn, nếu dự án thành công
- Thẩm định thời điểm rút vốn thành công
- Thẩm định khả năng thất bại
(....bài tập ví dụ về thẩm định....)
Câu trúc payoff của những dự án thực tế thì thường phức tạp nhiều so với ví dụ trên. Những người áp dụng thực tiễn có thể sử dụng cách tiếp cận đa kịch bản (multiple-scenario) để định giá. Trong phương pháp tiếp cận này, các khoản lợi nhuận payoff được mô phỏng theo mỗi kịch bản (từ lạc quan đến bi quan) và được xác định tỉ trọng theo xác suất xảy ra.
Đo lường hiệu quả thực hiện
Nhà đầu tư vào một quỹ đầu tư mạo hiểm cần ước tính hiệu quả thực hiện của khoản đầu tư của họ không chỉ ở thời điểm thanh lí mà cả xuyên suốt thời gian của khoản đầu tư. Việc này thường được thực hiện bắng cách tính toán tỉ suất lợi nhuận nội bộ IRR dựa trên những dòng tiền kể từ khi khởi đầu và định giá khi kết thúc các khoản tài sản còn lại chưa thanh lí (giá trị thặng dư residual value hay giá trị tài sản ròng net asset value).
(...)
Có vài thách thức trong việc đo lường hiệu quả đầu tư vốn mạo hiểm. Lerner (2000) chỉ ra những thách thức này trong một cuộc thảo luận về định hướng tương lai của quỹ endowment fund:
- Khó khăn trong việc đưa cách cách định giá chính xác.Các quỹ vốn mạo hiểm không có giá thị trường để định giá tài sản của chúng, vì thế chúng kỹ thuật giả định để đánh giá các dự án đang hoạt động. Ví dụ, một vài nhả quản lý áp dụng IRR trung bình cho các khoản chi phí đầu tư phát sinh của các dự án đang hoạt động. Tất nhiên, giá trị thực được sử dụng khi rút vốn, hoặc giá trị zero nếu dự án thất bại.
- Thiếu chuẩn so sánh có ý nghĩa để đánh giá các nhà quản lý quỹ và các khoản đầu tư.
- Bản chất dài hạn của các thông tin phản hồi đáng tin cậy về hiệu quả thực hiện của hạng mục tài sản vốn mạo hiểm.
(trực dịch từ sách, dành cho người quan tâm)
(level thấp chỉ cho học như vậy)
( một ý trong bài thi: Early stage bao gồm seed-stage và first-stage, đúng hay sai? :D)
Đăng ký:
Bài đăng (Atom)