Một thời cắp sách tới trường (P.3)

Phần này là bổ sung những bài văn, thơ hồi cấp 1 trước cải cách.
Xem thêm các phần khác:

Một thời cắp sách tới trường
Một thời cắp sách tới trường (tt)
Một thời cắp sách tới trường (P.4)

-o-o-o-

Mặt trăng tròn nhô lên từ phía đằng đông. Ánh sáng trong xanh tỏa khắp khu rừng. Thỏ mẹ cùng đàn thỏ con nắm tay nhau vui múa. Chân thỏ nhịp nhàng lướt theo nhịp trống. Trong khu rừng, chim, sóc cũng chuyền cành xuống trông cho rõ.

**********
Cái cò đi đón cơn mưa
Tối tăm mù mịt ai đưa cò về
Cò về thăm quán cùng quê
Thăm cha thăm mẹ, cò về thăm anh

**********
Lòng Mẹ

Đêm đã khuya. Mẹ Thắng vẫn ngồi cặm cụi làm việc. Chiều nay, trời trở rét. Mẹ cố may cho xong tấm áo để ngày mai Thắng có thêm áo ấm đi học. Chốc chốc, Thắng trở mình, mẹ dừng mũi kim, đắp lại chăn cho Thắng ngủ ngon. Chốc chốc, Thắng trở mình, mẹ dừng mũi kim, đắp lại chăn cho Thắng ngủ ngon.
Nhìn khuôn mặt sáng sủa, bầu bĩnh của Thắng, mẹ thấy vui trong lòng. Tay mẹ đưa mũi kim nhanh hơn. Bên ngoài, tiếng gió bấc rào rào trong vườn chuối.


**********
Con mèo mà trèo cây cau
Hỏi thăm chú chuột, chú chuột đi đâu vắng nhà
Chú chuột đi chợ đàng xa
Mua mắm mua muối giỗ cha chú mèo

**********
Bài Ca Vỡ Đất (trích)
Hoàng Trung Thông

Chúng ta đoàn áo vải
Sống cuộc đời rừng núi bấy nay.
Đồng xanh ta thiếu đất cày.
Nghe rừng lắm đất lên đây với rừng
Tháng ngày ta góp sức chung.
Vun từng luống đất cuốc từng gốc cây.

Đường xa ta tới đây
Trên đồi cây khát nắng
Giữa hai dòng suối vắng
Đoàn ta vui cấy cày.

Bàn tay lao động
Ta gieo sự sống
Trên từng đất khô.
Bàn tay cần cù.
Mặc dù nắng cháy
Khoai trồng thắm rẫy
Lúa cấy xanh rừng.
Hết khoai ta lại gieo vừng.
Không cho đất nghỉ, không ngừng tay ta.

Bàn tay ta làm nên tất cả
Có sức người sõi đá cũng thành cơm.

**********
Chú Bé Loắt Choắt
Tố Hữu

Chú bé loắt choắt,
Cái xắc xinh xinh,
Cái chân thoăn thoắt,
Cái đầu nghênh nghênh,
Ca-lô đội lệch,
Mồm huýt sáo vang,
Như con chim chích
Nhảy trên đường vàng

(trích)
**********

Mưa rả rích đêm ngày. Mưa tối tăm mặt mũi. Mưa thối đất thối cát. Trận này chưa qua, trận khác đã tới, ráo riết hung tợn hơn. Tưởng như biển có bao nhiêu nước, trời hút lên, đổ hết xuống đất liền.
( Ma Văn Kháng )

**********
Chim Nộc Thua
(...)
Có những hôm, có mưa to gió lớn, những con chim khác vội vàng đi trú mưa hết. Những con nộc thua vẫn chăm chỉ bay đi kiếm mồi hoặc đậu trên cành cao hót một mình.
(...)

**********
Bao Giờ Trở Lại (trích)
Hoàng Trung Thông

Các anh về mái ấm nhà vui
Tiếng hát câu cười
Rộn ràng xóm nhỏ
Các anh về tưng bừng trước ngõ
Lớp đàn em hớn hở theo sau
Mẹ già bịn rịn áo nâu
Vui đàn con nhỏ rừng sâu mới về
Từ lưng đèo
Dốc núi mù che
Các anh về
Xôn xao làng tôi bé nhỏ
Nhà lá đơn sơ
Nhưng tấm lòng rộng mở
Nồi cơm nấu dở
Bát nước chè xanh
Ngồi vui kể chuyện tâm tình bên nhau

**********
Đau
Vũ Duy Chu

Bé Minh ngã sóng xoài
Đứng dậy nhìn sau trước
Có ai mà hay biết
Nên bé nào thấy đau!

Tối về mẹ xuýt xoa
Bé oà lên nức nở
Vết ngã giờ sực nhớ
Mẹ thương thì mới đau.

**********
Ảnh cưới
Lê Minh Hoài

Bé giở ảnh cưới
Thấy mẹ ôm hoa
Cứ hỏi mãi bà
Sao không có bé

Bà cười nhỏ nhẹ
Cháu ngoan nhất nhà
Lúc ấy đang bận
Tìm kim cho bà...

**********
Keo nào ông cũng thua
Phạm Cúc

Ông vật thi với cháu
Keo nào ông cũng thua
Cháu vỗ tay hoan hô:
- Ông thua cháu ông nhỉ!

Bế cháu ông thủ thỉ:
- Cháu khoẻ hơn ông nhiều!
Ông là buổi chợ chiều
Cháu là ngày rạng sáng.

**********
Cô Giáo Em

Cô giáo em
Hiền như cô tấm
Giọng cô đầm ấm
Như lời mẹ ru
Cô đưa mùa thu
Đến với những quả bàng chín mọng
Một mùa thu hy vọng
Sân trường ríu rít tiếng chim ca

**********
Sang Thu
Hữu Thỉnh

Bỗng nhận ra hương ổi
Phả vào trong gió se
Sương trùng trình qua ngõ
Hình như thu đã về

**********
Khoảng trời hố bom
Lâm Thị Mỹ Dạ

Hôm qua bom nổ trước thềm
Sáng ra nghe đã ngọt mềm tiếng chim
Nghe hương thơm vội đi tìm
Hái chùm ổi chín lặng im cuối vườn.

**********
Mèo ta buồn bực
Mai phải đến trường
Bèn kiếm cớ luôn
Cái đuôi tôi ốm

Cừu mới be toáng
Tôi sẽ chữa lành
Nhưng muốn cho nhanh
Cắt đuôi khỏi hết

Cắt đuôi ấy chết
Tôi đi học thôi

**********
Mèo con đi học
Phan Thị Vàng Anh

Hôm nay trời nắng chang chang
Mèo con đi học chẳng mang thứ gì
Chỉ mang một cái bút chì
Và mang một mẩu bánh mì con con

**********
Mèo và tro bếp

Tro bếp làm đệm
Mèo ta khoanh tròn
Cả hai cùng ấm
Cùng ngủ thật ngon

**********
Thi Nghé

Nghé hôm nay đi thi
Cũng dậy từ gà gáy
Người dắt trâu mẹ đi
Nghé vừa đi vừa nhảy

Thi nghé gầy nghé béo
Toàn hợp tác xã nhà
Nghé xem chừng cũng hiểu
Chạy tung tăng tung ta

Vui sao đàn nghé con
Miệng chúng cười mủm mỉm
Mắt chúng ngơ ngác tròn
Nhìn tay người giơ đếm

Cả một đàn nghé béo
Con nào hơn con nào
Chờ lâu nghé khó chịu
Chạy vù lên đồi cao.

**********

Tích tắc tích tắc
Kim ngắn chỉ giờ
Kim dài chỉ phút
Thời gian vùn vụt
Trôi như tên bay
Chớ mất một giây
Em chăm chỉ học

**********
Trời mưa
Quả dưa vẹo vọ
Con ốc nằm co
Con tôm đánh đáo
Con cò kiếm ăn

**********

Mùa thu của em
Là vàng hoa cúc
Như nghìn con mắt
Mở nhìn trời êm.

Mùa thu của em
Là xanh cốm mới
Mùi hương như gợi
Từ màu lá sen

Mùa thu của em
Rước đèn họp bạn
Hội rằm tháng tám
Chị Hằng xuống xem

Ngôi trường thân quen
Bạn thầy mong đợi
Lật trang vở mới
Em vào mùa thu.

**********
Hoa Phượng
Lê Huy Hòa

Hôm qua còn lấm tấm
Chen lẫn màu lá xanh
Sáng nay bừng mở mắt
Rừng rực cháy trên trời

- Bà ơi! Sao mà nhanh!
Phượng mở nghìn mắt lửa
Cả dãy phố nhà mình
Một trời hoa phượng đỏ

Hay hôm qua không ngủ
Chị gió quạt cho cây
Hay mặt trời ủ lửa
Cho hoa bừng hôm nay

**********
Lũy tre

Mỗi sớm mai thức dậy
Lũy tre xanh rì rào
Ngọn tre cong vọng vó
Kéo mặt trời lên cao.

Những trưa đồng đầy nắng
Trâu nằm nhai bóng râm
Tre bần thần nhớ gió
Chợt về đầy tiếng chim.

Mặt trời xuống núi ngủ
Tre nâng vầng trăng lên
Sao sao tre đầy cành
Suốt đêm dài thắp sáng.

Bỗng gà lên tiếng gáy
Xôn xao ngoài lũy tre
Đêm chuyển dần về sáng
Mầm măng đợi nắng về.

**********
Vẽ quê hương

Bút chì xanh đỏ
Em gọt hai đầu
Em thử hai màu
Xanh tươi, đỏ thắm.

Em vẽ làng xóm
Tre xanh lúa xanh
Sông máng lượn quanh
Một dòng xanh mát
Trời mây bát ngát
Xanh ngắt mùa thu
Xanh màu ước mơ.

Em quay đầu đỏ
Vẽ nhà em ở
Ngói mới đỏ tươi
Trường học trên đồi
Em tô đỏ thắm
Cây gạo đầu xóm
Hoa nở chói ngời
A! Nắng lên rồi
Mặt trời đỏ chót
Lá cờ tổ quốc
Bay giữa trời xanh
Chị ơi bức tranh
Quê ta đẹp quá!

**********
Ta yêu quê ta

Yêu từ bờ ruộng, lối mòn,
Đỏ tươi bông gạo, biếc rờn ngàn dâu.
Yêu con sông mặt sóng xao,
Dòng sông tuổi nhỏ rì rào hát ca.
Yêu hàng ớt đã ra hoa,
Đám dưa trổ nụ, đám cà trổ bông.
Yêu sao tiếng mẹ ru nồng,
Tiếng thoi lách cách bên nong dâu tằm.

**********
Chớm thu

Sân trăng nghe đã dần phai
Lưa thưa vài hạt mưa ngoài hàng cây
Nghe trời trở gió heo may
Sáng ra vại nước rụng đầy hoa cau...

**********
Chú thợ điện

Như chim gõ kiến
Bám dọc thân tre
Kìa chú thợ điện
Đu mình tài ghê.

Quần áo chú xanh
Màu xanh xanh thế
Bàn tay chú khỏe
Bóp cong gọng kìm
Hoa sứ bắc lên
Trắng hai vai cột
Dây điện từ đất
Chú căng ngang trời
Cháu đứng quên chơi
Ngắm nhìn chú mãi.

**********
Quyển vở

Quyển vở này mở ra
Bao nhiêu trang giấy trắng
Từng dòng kẻ ngay ngắn
Như chúng em xếp hàng
Lật từng trang từng trang
Giấy trắng sờ mát rượi
Thơm tho mùi giấy mới
Nắn nót bàn tay xinh
Ôi quyển vở mới tinh
Em viết cho sạch đẹp
Chữ đẹp là tính nết
Của những người trò ngoan.

*********
Thả Diều
Trần Đăng Khoa

Cánh diều no gió
Sáo nó thổi vang
Sao trời trôi qua
Diều thành trăng vàng
Cánh diều no gió
Tiếng nó trong ngần
Diều hay chiếc thuyền
Trôi trên sông Ngân

Cánh diều no gió
Tiếng nó chơi vơi
Diều là hạt cau
Phơi trên nong trời

Trời như cánh đồng
Xong mùa gặt hái
Diều em- lưỡi liềm
Ai quên bỏ lại

Cánh diều no gió
Nhạc trời giéo vang
Tiếng diều xanh lúa
Uốn cong tre vàng

Ơi chú hành quân
Cô lái máy cáy
Có nghe phơi phới
Tiếng diều lượn bay?

Tiếng diều vàng nắng
Trời xanh cao lơn
Dây diều em cắm
Bên bờ hố bom

**********

Mùa thu chạm ngõ
Bùi Thị Thu Hiền

Trời trở ngọn heo may
Gọi mùa thu chạm ngõ
Sương ngủ quên trên cỏ
Dế ôm đàn ngồi ca

Cúc bên thềm bừng hoa ...
Uống nắng vàng dịu ngọt
Chim đánh rơi tiếng hót
Trong vườn hồng trĩu cây

Chị gió đi chăn mây
Giữa khoảng trời xanh ngắt
Khói lam chiều dìu dặt
Đàn trâu về xóm thôn

Đồi gánh mảnh trăng non
Đóm lên đèn đi gác
Ngoài sân lá xào xạc
Hương cốm đồng tỏa lan...

**********
Đàn gà mới nở
Phạm Hổ

Lông vàng mát rượi
Mắt đẹp sáng ngời
Ơi chú gà ơi
Ta yêu chú lắm.
Mẹ giang đôi cánh
Con biến vào trong
Mẹ ngẩng đầu trông
Bọn diều bọn quạ.
Bây giờ thong thả
Mẹ đi lên đầu
Đàn con bé xíu
Líu ríu chạy sau.
Con mẹ đẹp sao
Những hòn tơ nhỏ
Chạy như lăn tròn
Trên sân trên cỏ.
Vườn trưa gió mát
Bướm bay rập rờn
Quanh đôi chân mẹ
Một rừng chân con.

**********
Anh đom đóm
Võ Quảng

Mặt trời gác núi
Bóng tối lan dần
Anh Đóm chuyên cần
Lên đèn đi gác

Theo làn gió mát
Đóm đi rất êm
Đi suốt thâu đêm
Lo cho người ngủ.

**********
Nắng làm nũng
Mai Hoàng Hanh

Mưa rơi vài hạt
Nắng đã tắt rồi
Nắng trốn đi chơi
Bỏ sân thóc ướt.

Bé nhanh thoăn thoắt
Chạy mưa giúp bà
Bưng thóc vào nhà
Gẩy rơm thành đống.

Mầm tơ bật nắng
Sáng tươi bầu trời
Hạt mưa ngừng rơi
Mây tan lặng lẽ.

Ánh nắng hư thế
Bé ứ... thèm chơi!
À, giận hờn mưa
Nắng làm nũng đấy!

**********
Kể cho bé nghe
Trần Đăng Khoa

Hay nói ầm ĩ
Là con vịt bầu
Hay hỏi đâu đâu
Là con chó vện
Hay chăng dây điện
Là con nhện con
Ăn no quay tròn
Là cối xay lúa
Mồm thở ra gió
Là cái quạt hòm
Không thèm cỏ non
Là con trâu sắt
Rồng phun nước bạc
Là chiếc máy bơm
Dùng miệng nấu cơm
Là cua, là cáy
Chẳng vui cũng nhảy
Là chú cào cào
Đêm ngồi đếm sao
Là ông cóc tía
Ríu ran cành khế
Là cậu chích choè
Hay múa xập xoè
Là cô chim trĩ...(1)

**********

Chuyện cổ tích về loài người
Xuân Quỳnh

Trời sinh ra trước nhất
Chỉ toàn là trẻ con
Trên trái đất trụi trần
Không dáng cây ngọn cỏ
Mặt trời cũng chưa có
Chỉ toàn là bóng đêm
Không khí chỉ màu đen
Chưa có màu sắc khác

Mắt trẻ con sáng lắm
Nhưng chưa thấy gì đâu!
Mặt trời mới nhô cao
Cho trẻ con nhìn rõ
Màu xanh bắt đầu cỏ
Màu xanh bắt đầu cây
Cây cao bằng gang tay
Lá cỏ bằng sợi tóc
Cái hoa bằng cái cúc
Màu đỏ làm ra hoa

Chim bấy giờ sinh ra
Cho trẻ nghe tiếng hót
Tiếng hót trong bằng nước
Tiếng hót cao bằng mây
Những làn gió thơ ngây
Truyền âm thanh đi khắp
Muốn trẻ con được tắm
Sóng bắt đầu làm sông
Sông cần đến mênh mông
Biển có từ thuở đó
Biển thì cho ý nghĩ
Biển sinh cá sinh tôm
Biển sinh những cánh buồm
Cho trẻ con đi khắp
Đám mây cho bóng rợp
Trời nắng mây theo che
Khi trẻ con tập đi
Đường có từ ngày đó
Nhưng còn cần cho trẻ
Tình yêu và lời ru
Cho nên mẹ sinh ra
Để bế bồng chăm sóc

Me mang về tiếng hát
Từ cái bống cái bang
Từ cái hoa rất thơm
Từ cánh cò rất trắng
Từ vị gừng rất đắng
Từ vết lấm chưa khô
Từ đầu nguồn cơn mưa
Từ bãi sông cát vắng...

Biết trẻ con khao khát
Chuyện ngày xưa, ngày sau
Không hiểu là từ đâu
Mà bà về ở đó
Kể cho bao chuyện cổ:
Chuyện con cóc, nàng tiên
Chuyện cô tấm ở hiền
Thằng Lý Thông ở ác...
Mái tóc bà thì bạc
Con mắt bà thì vui
Bà kể đến suốt đời
Cũng không sao hết chuyện
Muốn cho trẻ hiểu biết
Thế là bố sinh ra
Bố bảo cho biết ngoan
Bố dạy cho biết nghĩ
Rộng lắm là mặt bể
Dài là con đường đi
Núi thì xanh và xa
Hình tròn là trái đất...

Chữ bắt đầu có trước
Rồi có ghế có bàn
Rồi có lớp có trường
Và sinh ra thầy giáo...
Cái bẳng bằng cái chiếu
Cục phấn từ đá ra
Thầy viết chữ thật to:
"Chuyện loài người" trước nhất.

**********

Quạt Cho Bà Ngủ
Thạch Quỳ

Ơi chích chòe ơi
Chim đừng hót nữa
Bà em ốm rồi
Lặng cho bà ngủ

Bàn tay bé nhỏ
Vẫn quạt thật đều
Ngấn nắng thiu thiu
Đậu trên tường trắng

Căn nhà đã vắng
Cốc chén nằm im
Đôi mắt lim dim
Ngủ ngon bà nhé

Hoa cau hoa khế
Chín lặng trong vườn
Bà mơ tay cháu
Quạt đầy hương thơm.

**********
Chim Chích Bông
Nguyễn Viết Bình

Chim chích bông
Bé tẻo teo
Rất hay trèo
Từ cành na
Qua cành bưởi
Sang bụi duối...
Em vẫy gọi
Chích bông ơi!!!
Luống rau tươi
Sâu đang phá
Chim xuống nhá
Có thích không?

Chú chích bông
Liền sà xuống
Bắt sâu cùng
và luôn mồn
Thích!
Thích!
Thích!!!

**********
Sự tích chú Cuội cung trăng

Thằng Cuội ngồi gốc Cây đa
Thả trâu ăn lúa gọi cha ồi ồi
Cha còn cắt cỏ trên trời
Mẹ còn cỡi ngựa đi mời quan viên
Ông thời cầm bút cầm nghiên
Bà thời cầm tiền đi chuộc lá đa.

**********
Chim chích bông
(Tô Hoài)

Chích bông là một con chim bé xinh đẹp trong thế giới loài chim.

Hai chân chích bông xinh xinh bằng hai chiếc tăm. Thế mà hai cái chân tăm ấy rất nhanh nhẹn, được việc, nhảy cứ liên liến. Hai chiếc cánh nhỏ xíu. Cánh nhỏ mà xoải nhanh vun vút. Cặp mỏ chích bông bé tẹo bằng hai mảnh vỏ trấu chắp lại. Thế mà quý lắm đấy. Cặp mỏ tí hon ấy gắp sâu trên lá nhanh thoăn thoắt. Nó khéo biết moi những con sâu độc ác nằm bí mật trong những thân cây mảnh dẻ, ốm yếu.

Chích bông xinh đẹp chẳng những là bạn của trẻ em mà còn là bạn của bà con nông dân.

**********
Tổ nước ta

Hồng Bàng là tổ nước ta
Nước ta lúc í gọi là Văn Lang
Thiếu nhi ta rất vẻ vang
Trẻ em Phù Đổng tiếng vang muôn đời
Tuổi tuy chưa đến chín mười
Ra tay cứu nước diệt loài vô lương.

**********

Quê em bên bãi biển
Phong cảnh đẹp vô cùng
Nước biển xanh mênh mông
Sóng xô tràn bãi cát

Sớm ngày vang tiếng hát
Từng đoàn thuyền ra khơi
Chiều ngả bóng mặt trời
Thuyền về đầy ắp cá

Quê em giàu đẹp quá
Em tha thiết yêu quê.

*********
Vườn dừa Bình Định

Em sinh ở Tam Quan
Giữa miền Nam ruột thịt
Quê em dù xa tít
Em vẫn nhớ vẫn thương

Nằm sát ở ven đường
Rừng dừa ngủ dưới nắng
Thân cây dừa mọc thẳng
Hắt bóng xuống bên đường

Cơm dừa trắng và ngon
Xa ba năm vẫn nhớ
Em nhớ gian nhà nhỏ
Sáng ngọn đèn dầu dừa

Nhớ cả sớm cả trưa
Mẹ đứng xe từng sợi
Em ngồi bên em đợi
Vòng dây dừa cuộn nhanh

Khi mà nắng trưa tuôn
Ôm trái dừa em núc
Ngửa đầu uống ừng ực
Từng hớp nước dừa ngon

Em nhớ trái dừa tròn
Của quê em Bình Định
Bấm ngón tay em tính
Ngày trở lại vườn dừa.

**********
TRĂNG QUÊ
Bàng Bá Lân

(...)
Trời cao, mây bạc, trăng tròn,
Dế than hiu-quạnh, tre buồn nỉ-non
Diều ai gọi gió véo-von,
Cành xoan đùa ánh trăng suông dịu-dàng…
- Hỡi cô tát nước bên đàng!
Sao cô lại múc trăng vàng đổ đi?
(...)

***********
Tiếng hò trên sông
Võ Quảng

Điệu hò chèo thuyền của chị Gái vang lên. Tôi nghe như có cơn gió chiều thổi nhè nhẹ qua cánh đồng rồi vút bay cao. Đôi cánh thần tiên như nâng tôi bay lơ lửng, đưa đến những bến bờ xa lạ. Trước mắt tôi vừa hiện ra con sông giống như sông Thu Bồn từ ngang trời chảy lại. Đằng chân trời, có vô số cánh buồm như cánh bướm trắng tôi từng gặp trong giấc mơ. Hai bên bờ trải rộng ngàn dâu xanh, lúc lấp lánh trong sương mai, lúc hắt hiu trong mưa thu gió thổi. Chị Gái đã dứt câu hò, tôi vẫn còn nghe nao nao

**********

Bụi duối, bờ tre nhạt nắng hè
Lúa rơm từng đống xếp vàng hoe
Dưa hồng, bí đỏ, khoai lang tím
Tấp nập đường thôn, xe nối xe.

**********
Qua Thậm Thình

Đi qua xóm núi Thậm Thình
Bâng khuâng nhớ nước non mình nghìn năm
Vua Hùng một sáng đi săn
Trưa tròn bóng nắng nghỉ chân chốn này
Dân dâng một quả xôi đầy
Bánh chưng mấy cặp, bánh giày mấy đôi
Đẹp lòng, vua phán bầy tôi
Tìm đất kén thợ định nơi xây nhà
Trăm cô gái tựa tiên sa
Múa chày đôi với chày ba rập rình
Đêm đêm tiếng thậm, tiếng thình
Cối gạo đầy cả nghĩa tình nước non
Không còn dấu cũ lầu son
Phía sau thành phố khói vời trong mây
Trời cao. Bóng toả đường cây
Nhịp chày xưa thoảng đâu đây... thậm thình

*************
Chuyện hai bàn tay

Hồi ấy, ở Sài Gòn, Bác Hồ có một người bạn tên là Lê.
Một hôm, Bác Hồ hỏi bác Lê:
- Anh có yêu nước không?
Bác Lê trả lời:
- Có chứ.
- Anh có thể giữ bí mật không?
- Có.
- Tôi muốn đi ra nước ngoài xem Pháp và các nước khác họ làm như thế nào, sau đó, trở về giúp đồng bào chúng ta. Nhưng đi một mình cũng mạo hiểm. Anh có muốn đi với tôi không?
Bác Lê sửng sốt:
- Nhưng chúng ta lấy đâu ra tiền mà đi?
- Đây, tiền đây!
Vừa nói, Bác Hồ vừa giơ hai bàn tay ra và tiếp:
- Chúng ta sẽ làm bất cứ việc gì để sống và để đi. Anh đi với tôi chứ?

**********
Câu Đố

Mình tròn mũi nhọn
Không phải bò trâu
Uống nước ao sâu
Lên cày ruộng cạn
(Cây bút máy)

Ruột dài từ mũi đến chân
Mũi mòn ruột cũng dần dần mòn theo
(Cây bút chì)

Da cóc mà bọc trứng gà
Bổ ra thơm ngát, cả nhà muốn ăn
(Quả mít)

Mình em thì trắng phau phau
Áo em có đủ các màu đỏ xanh
Gân em là sợi chi mành
Giúp cậu trò nhỏ học hành nên khôn
(Quyển vở)

Tên em không thiếu chẳng thừa
Chín vàng ngon ngọt rất vừa lòng anh
(Đu đủ)

**********
Ông Ké

Một buổi chiều hè , trời nắng to , ông Ké nhờ mấy người khiêng chiếc loỏng ra suối.Ông cọ sạch rồi múc nước đổ đầy vào. Một lát sau , ông Ké dắt theo một đàn cháu nhỏ . Tự tay ông múc nước tắm cho từng cháu .
Ông Ké đó là Bác Hồ muôn vàn kính yêu của chúng ta .


Chú thích :
chiếc loỏng : đồ vật dùng trong gia đình ở đồng bào dân tộc miền núi , làm bằng gỗ , giống như chiếc chậu thau, dùng đựng nước.

**********
Đầm Sen

Đi khỏi dốc đê đầu làng, tự nhiên Minh cảm thấy khoan khoái dễ chịu. Minh dừng lại hít một hơi dài. Hương sen thơm mát từ cánh đồng đưa lên làm dịu cái nóng ngột ngạt của trưa hè.
Trước mặt Minh, đầm sen rộng mênh mông. Những bông sen trắng, sen hồng khẽ đu đưa nổi bật trên nền lá xanh mượt.
(...)

**********
VỀ THĂM BÀ
Theo Thạch Lam

Thanh bước lên thềm, nhìn vào trong nhà. Cảnh tượng gian nhà cũ không có gì thay đổi. Sự yên lặng làm Thanh mãi mới cất được tiếng gọi khẽ:
- Bà ơi!
Thanh bước xuống dưới giàn thiên lí. Có tiếng người đi, rồi bà mái tóc bạc phơ, chống gậy trúc ở ngoài vườn vào. Thanh cảm động và mừng rỡ, chạy lại gần.
- Cháu đã về đấy ư ?
Bà thôi nhai trầu, đôi mắt hiền từ dưới làn tóc trắng nhìn cháu, âu yếm và mến thường:
- Đi vào trong nhà kẻo nắng, cháu !
Thanh đi, người thẳng, mạnh, cạnh bà lưng đã còng. Tuy vậy, Thanh cảm thấy chính bà che chở cho mình như những ngày còn nhỏ.
Bà nhìn cháu, giục:
- Cháu rửa mặt rồi đi nghỉ đi !
Lần nào trở về với bà, Thanh cũng thấy bình yên và thong thả như thế. Căn nhà, thửa vườn này như một nơi mát mẻ và hiền lành. Ở đấy, bà lúc nào cũng sắn sàng chờ đợi để mến yêu Thanh.

*********
Qua suối

Một lần, trên đường đi công tác, Bác Hồ và các chiến sĩ bảo vệ phải qua một con suối. Trên dòng suối có những hòn đá bắc thành lối đi. Khi Bác đã sang đến bờ bên kia, một chiến sĩ đi phía sau bỗng sẩy chân ngã. Bác dừng lại, đợi anh chiến sĩ đi tới, ân cần hỏi:
- Chú ngã có đau không?
Anh chiến sĩ vội đáp:
- Thưa Bác, không sao đâu ạ!
Bác bảo:
- Thế thì tốt. Nhưng tại sao chú bị ngã?
- Thưa Bác, tại hòn đá bị kênh ạ.
- Ta nên kê lại để người khác qua suối không bị ngã nữa.
Anh chiến sĩ quay lại kê hòn đá cho chắc chắn. Xong đâu đấy, hai Bác cháu mới tiếp tục lên đường.

**********
Cô Tấm Của Mẹ
Lê Hồng Thiện

Ngỡ từ quả thị bước ra
Bé làm cô Tấm giúp bà xâu kim.
Thổi cơm, nấu nước, bế em,
Mẹ về khen bé: “Cô tiên xuống trần”.

Bao nhiêu công việc lặng thầm
Bàn tay của bé đỡ đần mẹ cha.
Bé học giỏi, bé nết na
Bé là cô Tấm, bé là con ngoan.

**********
Chuyện quả bầu

... Ít lâu sau, người vợ sinh ra một quả bầu. Thấy chồng buồn, chị đem quả bầu cất lên giàn bếp.
Một lần, hai vợ chồng đi làm nương về, nghe thấy tiếng cười đùa trong bếp. Lấy làm lạ, họ lấy quả bầu xuống, áp tai nghe thì thấy có tiếng lao xao. Người vợ lấy que đốt thành cái dùi, rồi nhẹ nhàng dùi quả bầu.
Lạ thay, từ trong quả bầu, những con người bé nhỏ nhảy ra. Người Khơ-mú nhanh nhảu ra trước, dính than nên hơi đen. Tiếp đến, người Thái, người Mường, người Dao, người Hmông, người Ê-đê, người Ba-na, người Kinh,... lần lượt ra theo.
Đó là tổ tiên của các dân tộc anh em trên đất nước ta ngày nay.
(Theo Truyện cổ Khơ-mú)

**********

Ngày đẹp lắm bạn ơi
Nắng vàng trải khắp nơi
Chim ca trong bóng lá
Ra sân ta cùng chơi.

Quả cầu giấy xanh xanh
Qua chân tôi, chân anh
Bay lên rồi lộn xuống
Đi từng vòng quanh quanh.

Anh nhìn cho tinh mắt
Tôi đá thật dẻo chân
Cho cầu bay trên sân
Đừng để rơi xuống đất.

Trong nắng vàng tươi mát
Cùng chơi cho khoẻ người
Tiếng cười xen tiếng hát
Chơi vui học càng vui.

**********
Vàm Cỏ Đông
Hoài Vũ

Ở tận sông Hồng, em có biết
Quê hương anh cũng có dòng sông
Anh mãi gọi với lòng tha thiết
Vàm Cỏ Đông! Ơi Vàm Cỏ Đông!

Đây con sông xuôi dòng nước chảy
Bốn mùa soi từng mảnh mây trời
Từng ngọn dừa gió đưa phe phẩy
Bóng lồng trên sóng nước chơi vơi.

Đây con sông như dòng sữa mẹ
Nước về xanh ruộng lúa, vườn cây
Và ăm ắp như lòng người mẹ
Chở tình thương trang trải đêm ngày.

**********
Ngày Khai Trường
Nguyễn Bùi Vợi

Sáng đầu thu trong xanh
Em mặc quần áo mới
Đi đón ngày khai trường
Vui như là đi hội

Gặp bạn cười hớn hở
Đứa tay bắt mặt mừng
Đứa ôm vai, bá cổ
Cặp sách đùa trên lưng

Nhìn các thầy, các cô
Ai cũng như trẻ lại
Sân trường vàng nắng mới
Lá cờ bay như reo.

Từng nhóm đứng đo nhau
Thấy bạn nào cũng lớn
Năm xưa bé tí teo,
Giờ lớp ba, lớp bốn.

Tiếng trống trường gióng giả
Năm học mới đến rồi
Chúng em đi vào lớp
Khăn quàng bay đỏ tươi.

**********
Buổi Sáng Mùa Hè Trong Thung Lũng
Hoàng Hữu Bội

Rừng núi còn chìm trong màn đêm. Trong bầu không khí đầy hơi ấm và lành lạnh, mọi người đang ngủ ngon giấc trong những chiếc chăn đơn. Bỗng có tiếng một con gà trống vỗ cánh phành phạch và cất tíêng gáy lanh lảnh ở đầu bản. Tiếp đó rải rác khắp thung lũng, tiếng gà gáy râm ran. mấy con gà rừng trên núi cũng thức dậy gáy te te. Trên mấy cây cao cạnh nhà, ve đua nhau kêu ra rả. Ngoài suối, tiếng chim cuốc vọng vào đều đều... Bản làng đã thức giấc. Đó đây, ánh lửa hồng bập bùng trên các bếp. Ngoài bờ ruộng đã bước chân người đi, tiếng nói chuyện rì rầm, tiếng gọi nhau í ới.
Tảng sáng, vòm trời cao xanh mênh mông. gió từ trên đỉnh núi tràn xuống thung lũng mát rượi. khoảng trời sau dãy núi phía đông ửng đỏ. Những tia nắng đầu tiên bắt chéo qua thung lũngt rải lên đỉnh núi phía tây những vệt sáng màu lá mạ tươi tắn... Ven rừng rải rác những cây lim trổ hoa vàng, những cây vải thiều đã đỏ ối những quả...
Nắng vàng lan nhanh xuống chân núi rồi rải vội lên đồng lúa. Bà con xã viên đã đổ ra đồng cấy lúa mùa, gặt chiêm. Trên những ruộng lúa chín vàng, bóng áo chàm và nón trắng nhấp nhô, tiếng nói cười nhộn nhịp vui vẻ.
Mặt trời nhô dần lên cao. Ánh nắng mỗi lúc một gay gắt. Dọc theo con dường mới đắp ,vượt qua chiếc cầu gỗ bắc qua con suối, từng tốp nam nữ thanh niên thoăn thoắt gánh lúa về sân phơi. Tiếng cười giòn tan vọng vào vách đá.

**********
Có Chí Thì Nên

(...)
- Xin thầy kiên nhẫn, thật kiên nhẫn vì con tôi tối dạ lắm.
(...)
Chỉ ba tháng sau, nhờ siêng năng, cần cù, Bắc đã vượt lên dứng đầu lớp.
(...)
Hoan hô em Bắc! Thật là có chí thì nên.

(Theo A-mi-xi)

**********
Sông Hương

Sông Hương là một bức tranh phong cảnh gồm nhiều đoạn mà mỗi đoạn đều có vẻ đẹp riêng của nó. Bao trùm lên cả bức tranh là một màu xanh có nhiều sắc độ đậm nhạt khác nhau: màu xanh thẳm của da trời, màu xanh biếc của cây lá, màu xanh non của những bãi ngô, thảm cỏ in trên mặt nước.

Cứ mỗi mùa hè tới, hoa phượng vĩ nở đỏ rực hai bên bờ. Hương Giang
bỗng thay chiếc áo xanh hằng ngày thành dải lụa đào ửng hồng cả phố
phường.
Những đêm trăng sáng, dòng sông là một đường trăng lung linh dát
vàng.

Sông Hương là một đặc ân của thiên nhiên dành cho Huế, làm cho không
khí thành phố trở nên trong lành, làm tan biến những tiếng ồn ào của chợ
búa, tạo cho thành phố một vẻ êm đềm.

**********

Việt Nam đất nước ta ơi
Mênh mông biển lúa đâu trời đẹp hơn
Cánh cò bay lả rập rờn
Mây mờ che đỉnh Trường Sơn sớm chiều

Quê hương biết mấy thương yêu
Bao nhiêu đời đã chịu nhiều thương đau
Đất nghèo nuôi những anh hùng
Chìm trong máu lửa lại vùng đứng lên
Đạp quân thù xuống đất đen
Súng gươm vứt bỏ lại hiền như xưa.

**********
(...)
Nguyễn Trãi

Côn Sơn suối chảy rì rầm,
Ta nghe như tiếng đàn cầm bên tai.
Côn Sơn có đá rêu phơi,
Ta ngồi trên đá như ngồi đệm êm.
Trong ghềnh thông mọc như nêm,
Tìm nơi bóng mát ta lên ta nằm.
Trong rừng có bóng trúc râm,
Dưới màu xanh mát ta ngâm thơ nhàn.

**********
Con đường làng
Vừa mới đắp
Xe chở thóc
Đã hò reo
Nối đuôi nhau
Cười khúc khích

Con đường làng
Vừa mới đắp
Em đến lớp
Mỗi tinh sương
Trông thấy đường
Sao đẹp quá

**********

Đường làng

Ngày ngày em đến trường
Đi trên con đường làng,
Hai bên cỏ xanh mượt
Giữa đất đỏ mịn màng.

Đường mềm như dải lụa,
Uốn mình dưới cây xanh
Men theo đôi bờ đá
Vòng gốc đa sân đình.

Từ lâu đường cùng em
Đã nên đôi bạn hiền,
Em yêu đường xinh đẹp
Đường vui đón bước quen.

**********

Một chiều hè lịch sử

Bố kể chuyện Điện Biên
Bộ đội mình chiến thắng
Lũ Tây bị bắt sống
Ta giải đi từng hàng
Tướng Đờ Cát xin hàng
Bốt đồn đều san phẳng
Cờ quyết chiến quyết thắng
Tung bay trên nóc hầm
Chiều mùng bảy tháng năm
Một chiều hè lịch sử

**********

Đường vô xứ Nghệ quanh quanh
Non xanh nước biếc như tranh họa đồ

**********

Gió đưa cành trúc la đà
Tiếng chuông Trấn Vũ, canh gà Thọ Sương
Mịt mù khói toả ngàn sương
Nhịp chày Yên Thái, mặt gương Tây Hồ.

**********

Quê em

Quê em đồng lúa nương dâu
Bên dòng sông nhỏ nhịp cầu bắc ngang
Dừa xanh tỏa mát đường làng
Ngân nga tiếng hát rộn ràng tiếng thoi

**********

Sáng chớm lạnh trong lòng Hà Nội
Những phố dài xao xác hơi may
Người ra đi đầu không ngoảnh lại
Sau lưng thềm nắng lá rơi đầy

**********
KHI CON TU HÚ
Tố Hữu

Khi con tu hú gọi bầy
Lúa chiêm đương chín trái cây ngọt dần.
Vườn râm dậy tiếng ve ngân
Bắp rây vàng hạt đầy sân nắng đào.
Trời xanh càng rộng càng cao
Đôi con diều sáo lộn nhà từng không.
Ta nghe hè dậy bên lòng
Mà chân muốn đạp tan phòng hè ôi.
Ngột làm sao, chết uất thôi
Khi con tu hú ngoài trời cứ kêu

**********
Đêm Sáng Trăng (trích)
Thạch Lam

Sau tiếng chuông của ngôi chùa cổ một lúc lâu, trăng đã nhô lên khỏi ngọn tre. Trời bây giờ trong vắt, thăm thẳm và cao. Mặt trăng đã nhỏ lại, sáng vằng vặc ở trên không và du du như sáo diều. ánh trăng trong chảy khắp nhành cây kẽ lá, tràn ngập con đường trắng xoá.

**********
Tắc Kè Hoa

Có bạn tắc kè hoa,
Xây lầu trên cây đa
Rét chơi trò đi trốn
Đợi ấm trời mới ra
Tháng tư, tháng năm đến
Bạn kêu vang "Tắc kè!"
Ý chừng như mách bảo,
Rằng: "Sắp hè! Sắp hè!"
Đến tháng bảy, tháng tám,
Khi không còn tiếng ve
Tắc kè lại báo động,
Rằng: "Hết hè! Hết hè!"
Em sửa soạn vở đẹp
Đón chờ ngày khai trường
Tiếng tắc kè vọng mãi,
Như nhắn nhủ yêu thương..

**********

Anh vẫn hành quân
Trên đường ra chiến dịch
Mé đồi quê anh bước
Trăng non ló đỉnh rừng

Anh vẫn hành quân,
lưng đèo qua bãi suối.
Súng ngang đầu gối,
anh qua khắp chiến trường.
(...)

**********
(...)
Vũ Tú Nam

Biển luôn luôn thay đổi tuỳ theo màu sắc mây trời. Trời xanh thẳm, biển cũng thẳm xanh, như dâng cao lên, chắc nịch. Trời rải mây trắng nhạt, biển mơ màng dịu hơi sương. Trời âm u mây mưa, biển xám xịt nặng nề. Trời ầm ầm dông gió, biển đục ngầu, giận dữ... Biển nhiều khi rất đẹp, ai cũng thấy như thế. Nhưng vẻ đẹp của biển, vẻ đẹp kì diệu muôn màu muôn sắc ấy phần lớn là do mây, trời và ánh sáng tạo nên.

**********
Đất quý, đất yêu

Ngày xưa, có hai người khách du lịch đến nước Ê-ti-ô-pi-a. Họ đi khắp đất nước thăm đường sá, núi đồi sông ngòi. Vua nước Ê-ti-ô-pi-a mời họ vào cung điện, mở tiệc chiêu đãi và tặng họ nhiều vật quý. Sau đó, vua sai một viên quan đưa khách xuống tàu.
Lúc hai người định bước xuống tàu, viên quan bảo khách dừng lại, cởi giày ra. Ông sai người cạo sạch đất ở đế giày của khách rồi mới để họ xuống tàu trở về nước. Hai người khách rất ngạc nhiên, hỏi:
- Tại sao các ông lại phải làm như vậy ?
Viên quan trả lời :
- Đây là mảnh đất yêu quý của chúng tôi. Chúng tôi sinh ra ở đây, chết cũng ở đây, chúng tôi trồng trọt, chăn nuôi. Đất Ê-ti-ô-pi-a là cha, là mẹ, là anh em ruột thịt của chúng tôi. chúng tôi đã tiếp các ông như những khách quý. Nhà vua đã tặng các ông nhiều sản vật hiếm.Song đất Ê-ti-ô-pi-a đối với chúng tôi là thiêng liêng, cao quý nhất.Chúng tôi không thể để các ông mang đi, dù chỉ là một hạt cát nhỏ.
Nghe những lời nói chân tình của viên quan, hai người khách càng thêm khâm phục tấm lòng yêu quý mảnh đất quê hương của người Ê-ti-ô-pi-a .

Chú giải:
Ê-ti-ô-pi-a : một nước ở phía đông băc châu Phi.
cung điện : nơi ở của vua.
khâm phục : đánh giá cao và rất kính trọng.
thiêng liêng : cao quý và đáng coi trọng.
sản vật : vật được làm ra hoặc khai thác, thu nhặt từ thiên nhiên.
khách du lịch : người đi chơi, xem phong cảnh ở phương xa